Hoofdstuk 1 – Experimenten
Algemeen
Werken in het labo
1. Stofeigenschappen
Aggregatietoestanden
- Dichtheid van ijs en water en beweging van gesmolten ijs in water
- Droog ijs in ballon
- Sublimatie van luchtverfrisser
- Waarom heet droog ijs, droog ijs?
- Sublimatie van droogijs
- Stolpunt van paraffine bepalen
- Sublimeren van benzoëzuur
- Een oplossing opwarmen met een bunsenbrander
- Stolpunt van p-dichlloorbenzeen
- Smeltpunt en stolpunt bepalen
- Smelten, verdampen en condenseren
- Eigenschappen bij aggregatietoestanden
- De groeiende ballon
- Smelten en stollen van stearinezuur
- Verwarmen van water
- Alcohol verwarmen in een waterbad
- Ijsballon
- Vast, vloeibaar en gasvormig
Brekingsindex
Dichtheid
- De watertoren
- Dichtheid van ijs en water en beweging van gesmolten ijs in water
- Dichtheidsverschil cola en cola light
- Drijven of zinken
- Magische eieren
- Maken van een verkeerslicht
- Mysterieuze ijsblokken
- Olie op water
- Regenboog van suikerwater
- Volumetoename van water door verwarming
- Vorm de meeste kleurlagen in een vloeibaar mengsel
- Welk gas is het zwaarst?
- Vloeistoflagen
- Plastiek herkennen op basis van dichtheid
- Dansende mottenbollen
- Dansende mottenbollen met marmer
Magnetisme
Oplosbaarheid
Optische activiteit
Osmose en diffusie
- Chemische amoebe in een petrischaal
- Chemische tuin ontwerpen
- Chemische tuin, elk zout apart
- Diffusie van een gas via microschaalexperimenten
- Diffusiesnelheid van ionen door neerslagreactie
- Geprojecteerde neerslagen
- Gekleurde bloem
- Groei van kristallen door osmose
- Migratie van waterstof is sneller dan van lucht
- Onderwaterdans
- Onoplosbare suiker
- Osmose door een ei-membraan
- Suikerspin
- Thixotropie
- Groeien van gummibeertjes
- Diffusie van een gas via microschaal
- Kikkerkuit
- Kleurrijke kwallen
- Thyndall effect
- Mate van verdeling rode bieten
- Traube cell
- Chemical garden (chemische tuin)
- Brownse beweging aantonen
- Diffusie van gassen
- Bewegende kleuren
Oppervlaktespanning
Temperatuur
- Hoe kan droogijs een kaars doven zonder de kaars aan te raken?
- Ijs laat water koken
- Kokosvet koelt bij het smelten
- Koud en warm packs
- Onderzoek van minarine
- Snel ijs
- Volumetoename van water door verwarming
- Vriespuntsverlaging door calciumchloride
- Vuurvaste ballon
- Welke temperatuur heeft een kaarsvlam?Methode1
- Welke temperatuur heeft een kaarsvlam? Methode2
- Werking van antivries
- Word de strafste zoutstrooier
- Smeltcurve chocolade
- Maak je coldpack
- Hoe gebruik je een bunsenbrander correct?
- Water verwarmen in warmwaterbad
- Luchtdruk verplettert blik
Viscositeit
Lichtsnelheid
2. Mengsels
Mengsels
- Afbraak van een gel
- Dansende materie
- Emulsies maken
- Hoe zijn mengsel in te delen?
- Zuivere stof of mengsel?
- Hoe kunnen we zout en suiker van elkaar onderscheiden?
- Hoe zuiver is water?
- Indelen van soorten mengsels
- Lavalamp met een ijsblokje
- Lipgloss
- Maak je eigen gel
- Maak je eigen lavalamp
- Onderzoek van minarine
- Wat gebeurt er als we zout en zand in water brengen?
- Zoek het beste zeepbellenrecept
- Lavalamp met kleurtjes
- Bereiding van kameleonbolletjes
- Emulsie: olie en water
- Maken van messing
- Oplossing: theezakje en water
- Mist maken
- Schuim maken
- Suspensie maken: sinaasappelsap
- Suspensie maken: zand en water
- Mengsel of zuivere stof
- Rook en zuiveren van rook
- Mist op het toneel
- Bruisen en
- Bruisen en schuimen met citroensap
- Olie in water emulsie
- Schud en het beweegt
- Een rookscherm
- Mengsels maken
- Water als zuivere stof of als mengsel
3. Scheidingstechnieken
Adsorptie
Centrifugatie
Chromatografie
- Chromatografie met krijt als stationaire fase
- Chromatografie van viltstiften over een koffiefilter
- Funny hair
- Kolomchromatografie
- Maak het mooiste chromatografie-kunstwerk
- Papierchromatografie met M&M
- Papierchromatografie van viltstiften met loopstoffen van variërende pH
- Papierchromatografie op spinazie
- Runge chromatogram van kleurstoffen
- Scheiding via TLC van aardbeienpudding
- TLC van citroensap
- Twee-dimensionele chromatografie
- Koffiefilter wordt kerstboom
- Chromatografie viltstift
- Chromatografie met M&M’s
- Zwart naar regenboog
- Chromatografie van bladpigmenten
- Papierchromatografie op microschaal
Decanteren
Destillatie
- Destillatie met Alambic van wijn
- Destillatie met gewoon glaswerk van wijn
- Destillatie van wijn met de Vigreuxkolom
- Destillatie van wijn
- Destillatie van wijn met geslepen glaswerk
- Gefractioneerde destillatie van ruwe aardolie
- Gefractioneerde destillatie
- Stoomdestillatie van citroenschillen
- Stoomdestillatie van lavendel
- Vacuümdestillatie van zoutwater
- Winnen van citroenschilolie
- Zelfgemaakte destillatieopstelling voor scheiding van zout uit water
- Destillatie-opstellingen
- Destillatie met ampullen
Extraheren
- Extractie door schudden
- Extractie van cafeïne uit koffie
- Extractie van kleurstoffen uit een blad
- Extractie van olie uit pindanootjes met Soxhlet
- Extractie van koffie uit koffiepoeder
- Jood uit zeewier door extractie
- Extractie van olie uit pindanootjes
- Extractie van vet uit chips
- Extractie van vet uit kokosschilfers met een theezakje
- Scheidingsstoffen met koffie
- Extractie op lavendel
- Extractie op gras
- Onderzoek van het extractiemiddel
Filtratie
Kristallisatie
- Aluinkristallen kweken
- Bereiding van aspirine op microschaal
- Bereiding van Struvitkristallen
- Chromaatkristallen
- Dauw op een plant
- Fractionele kristallisatie
- Heet ijs
- Herkristalliseren van acetylsalicylzuur
- Kristallisatie met salol
- Kristallisatie tot een kerstboompje
- Kristallisatie tot stalagmieten en stalactieten
- Kristallisatie van azijnzuur
- Kristallisatie van citroenzuur
- Kristallisatie van keukenzout
- Lichtgevende kristallen
- Maak de hoogste zouttoren
- Maak het mooiste sneeuwlandschap
- Maak zelf kristallen
- Natriumacetaattorentje maken
- Onderzoek van koffie
- Snelle kristallisatie met benzoëzuur
- Van steenzout tot keukenzout
- Zout van water scheiden
- Kleine kristallen maken
- Kristallisatie van suiker
Scheidingstechnieken op complexe mengsels
Uitdagingen met scheidingstechnieken
4. Zuivere stoffen
Algemeen
Aluminium
Dichloor
Dijood
Fosfor
Ijzer
- Corrosie zichtbaar maken
- Elektrochemische corrosie
- Exotherme reactie van azijn met staalwol
- Ijzer aanduiden in cornflakes
- Ijzer in munten
- Magnetiet
- Roest
- Roestpreventie
- Verkoperen van een ijzeren plaat
- Vorming van FeS uit ijzerpoeder
- De Fe met S reactie vergelijken met Fe en S mengsel
- Passivering van ijzeren nagels met geconcentreerd salpeterzuur
- Reactie tussen ijzer en ammoniumchloride
Koper
- Het koperbriefgeheim
- Koper Odyssee
- Kwalitatief onderzoek van koper in munten
- Omkeerbare omzetting van kopermetaal tot koperoxide en terug
- Oscillatie aan koper
- Reactie tussen koper en methanol
- Mooie koperspiegel
- Verkoperen van een ijzeren plaat
- Zwevende magie
- Reactie tussen koper en salpeterzuur in microvorm
Lithium
Magnesium
Waterstofgas
- Bereiding van diwaterstof
- Elektrolyse van waterstofchloride
- Knalgas ontploft in een ei
- Migratie van waterstof is sneller dan lucht
- Plaats van waterstof in de spanningsreeks van metalen
- Potloodslijper vormt knalgas en verdwijnt in zuur
- Racer is de kleinste waterstofauto ter wereld
- Verhit magnesium reageert met water
- Verschijnen en verdwijnen van een kaarsvlam met waterstofgas
- Waterstofgas aantonen
- Eigenschappen van metalen en bereiding van diwaterstof
- Waterstofgas vormen
- Zelfontbranding van een lucifer
Zink
Zuurstofgas
5.Molecuulmodellen bestuderen
Modelvoorstelling: Moleculen
5. Soorten reacties
Analysereacties
Substitutiereacties
Synthesereacties
Modelvoorstelling: Moleculen
Hoofdstuk 1 – Experimenten
Algemeen
1. Stofeigenschappen
Aggregatietoestanden
- Dichtheid van ijs en water en beweging van gesmolten ijs in water
- Droog ijs in ballon
- Sublimatie van luchtverfrisser
- Waarom heet droog ijs, droog ijs?
- Sublimatie van droogijs
- Stolpunt van paraffine bepalen
- Een oplossing opwarmen met een bunsenbrander
- Stolpunt van p-dichloorbenzeen
- Sublimeren van benzoëzuur
- Smelten, verdampen en condenseren
- Eigenschappen bij aggregatietoestanden
- De groeiende ballon
- Smelten en stollen van stearinezuur
- Verwarmen van water
- Alcohol verwarmen in een waterbad
- Ijsballon
- Vast, vloeibaar en gasvormig
Brekingsindex:
Dichtheid:
- De watertoren
- Dichtheid van ijs en water en beweging van gesmolten ijs in water
- Dichtheidsverschil cola en cola light
- Drijven of zinken
- Magische eieren
- Maken van een verkeerslicht
- Mysterieuze ijsblokken
- Olie op water
- Regenboog van suikerwater
- Volumetoename van water door verwarming
- Vorm de meeste kleurlagen in een vloeibaar mengsel
- Welk gas is het zwaarst?
- Dichtheidsvergelijking van stoffen
- Plastiek herkennen op basis van dichtheid
- Dansende mottenbollen
- Dansende mottenbollen met marmer
Magnetisme
- Ijzer in munten
- Magnetiet
- Zwevende magie
- Magnetisch Slijm
- Magnetische lucifers
- Paramagnetische stoffen
Oplosbaarheid
- Maak de origineelste chemische tuin
- Spuit de hoogste colafontein
- Aantonen van de oplosbaarheid van gassen
- Oplosbaarheid
- Suikerspin
- Sneeuw in een proefbuisje met ammoniumchloride
- Droog ijs in water
- Hydrofiel en hydrofoob
Optische activiteit
Osmose en diffusie
- Chemische amoebe in een petrischaal
- Chemische tuin ontwerpen
- Chemische tuin, elk zout apart
- Diffusie van een gas via microschaalexperimenten
- Diffusiesnelheid van ionen door neerslagreactie
- Geprojecteerde neerslagen
- Gekleurde bloem
- Groei van kristallen door osmose
- Migratie van waterstof is sneller dan van lucht
- Onderwaterdans
- Onoplosbare suiker
- Osmose door een ei-membraan
- Suikerspin
- Thixotropie
- Groeien van gummibeertjes
- Diffusie van een gas via microschaal
- Kikkerkuit
- Kleurrijke kwallen
- Thyndall effect
- Mate van verdeling rode biet
- Brownse beweging aantonen
- Bewegende kleuren
Oppervlaktespanning
Temperatuur
- Hoe kan droogijs een kaars doven zonder de kaars aan te raken?
- Ijs laat water koken
- Kokosvet koelt bij het smelten
- Koud en warm packs
- Onderzoek van minarine
- Snel ijs
- Volumetoename van water door verwarming
- Vriespuntsverlaging door calciumchloride
- Vuurvaste ballon
- Welke temperatuur heeft een kaarsvlam?Methode1
- Welke temperatuur heeft een kaarsvlam? Methode2
- Werking van antivries
- Word de strafste zoutstrooier
- Smeltcurve chocolade
- Maak je coldpack
- Hoe gebruik je een bunsenbrander correct?
- Chocolade en eieren verwarmen
- Mottenballenkristallen
- Water in een warmwaterbad
- Luchtdruk verplettert blik
Viscositeit
Lichtsnelheid
Kleur
2. Mengsels
- Afbraak van een gel
- Dansende materie
- Emulsies maken
- Hoe zijn mengsel in te delen?
- Zuivere stof of mengsel?
- Hoe kunnen we zout en suiker van elkaar onderscheiden?
- Hoe zuiver is water?
- Indelen van soorten mengsels
- Lavalamp met een ijsblokje
- Lipgloss
- Maak je eigen gel
- Maak je eigen lavalamp
- Onderzoek van minarine
- Wat gebeurt er als we zout en zand in water brengen?
- Zoek het beste zeepbellenrecept
- Lavalamp met kleurtjes
- Bereiding van kameleonbolletjes
- Emulsie: water en olie
- Maken van messing
- Oplossing: theezakje en water
- Mist maken
- Schuim maken
- Suspensie maken: sinaasappelsap
- Suspensie maken: zand en water
- Mengsel of zuivere stof
- Rook en zuiveren van rook
- Mist op het toneel
- Bruisen en schuimen
- Bruisen en schuimen met citroensap
- Water in olie emulsie
- Schud en het beweegt
- Een rookscherm
- Mengsels maken
- Water als zuivere stof of als mengsel
3. Scheidingstechnieken
Adsorptie
- Adsorptie cola
- Adsorptie van aardbeiensauspoeder
- Adsorptie van geurstoffen
- Ontkleuren van wijn door adsorptie
- Zuiveren van beekwater door adsorptie op een kolom
- Bereiding van chloorgas en adsorptie aan actieve kool
Centrifugatie
Chromatografie
- Chromatografie met krijt als stationaire fase
- Chromatografie van viltstiften over een koffiefilter
- Funny hair
- Kolomchromatografie
- Maak het mooiste chromatografie-kunstwerk
- Papierchromatografie met M&M
- Papierchromatografie van viltstiften met loopstoffen van variërende pH
- Papierchromatografie op spinazie
- Runge chromatogram van kleurstoffen
- Scheiding via TLC van aardbeienpudding
- TLC van citroensap
- Twee-dimensionele chromatografie
- Koffiefilter wordt kerstboom
- Chromatografie viltstift
- Chromatografie met M&M’s
- Zwart naar regenboog
- Chromatografie van bladpigmenten
- Papierchromatografie op microschaal
Decanteren
- Decanteren van olie uit mengsel olie-water
- Decanteren van olie uit mengsel olie-water met scheidtrechter
- Sedimenteren en decanteren
- Decanteren van een emulsie en een suspensie
Destillatie
- Destillatie met Alambic van wijn
- Destillatie met gewoon glaswerk van wijn
- Destillatie van wijn met de Vigreuxkolom
- Destillatie van wijn
- Destillatie van wijn met geslepen glaswerk
- Gefractioneerde destillatie van ruwe aardolie
- Gefractioneerde destillatie
- Stoomdestillatie van citroenschillen
- Stoomdestillatie van lavendel
- Vacuümdestillatie van zoutwater
- Winnen van citroenschilolie
- Zelfgemaakte destillatieopstelling voor scheiding van zout uit water
- Destillatie-opstellingen
- Destillatie met ampullen
Extraheren
- Extractie door schudden
- Extractie van cafeïne uit koffie
- Extractie van kleurstoffen uit een blad
- Extractie van olie uit pindanootjes met Soxhlet
- Extractie van koffie uit koffiepoeder
- Jood uit zeewier door extractie
- Extractie van olie uit pindanootjes
- Extractie van vet uit chips
- Extractie van vet uit kokosschilfers met een theezakje
- Scheidingstechnieken met koffie
- Extractie op lavendel
- Extractie op gras
- Extractie van olie uit oliehoudende zaden
- Onderzoek van het extractiemiddel
Filtratie
- Filtratie op mengsel van zand en kopersulfaat
- Filtratie met de Büchner
- Filtratie van geadsorbeerde cola met minilabor
- Filtratie op mengsel van water en krijt
- Biologische zuivering
- Filtratie en kristallisatie
- Beekwater zuiveren
Kristallisatie
- Aluinkristallen kweken
- Bereiding van aspirine op microschaal
- Bereiding van Struvitkristallen
- Chromaatkristallen
- Dauw op een plant
- Fractionele kristallisatie
- Heet ijs
- Herkristalliseren van acetylsalicylzuur
- Kristallisatie met salol
- Kristallisatie tot een kerstboompje
- Kristallisatie tot stalagmieten en stalactieten
- Kristallisatie van azijnzuur
- Kristallisatie van citroenzuur
- Kristallisatie van keukenzout
- Lichtgevende kristallen
- Maak de hoogste zouttoren
- Maak het mooiste sneeuwlandschap
- Maak zelf kristallen
- Natriumacetaattorentje maken
- Onderzoek van koffie
- Snelle kristallisatie met benzoëzuur
- Van steenzout tot keukenzout
- Zout van water onderscheiden
- Kleine kristallen maken
- Kristallisatie van suiker
Scheidingstechnieken op complexe mengsels
- Hoe kunnen we een zelfgemaakt mengsel scheiden?
- Maken van biodiesel
- Scheiding van suiker uit een suikerbiet
- Zuiveren van water
- Kwalitatieve analyse van voedingsstoffen in melk
- Scheidingstechnieken op vaste mengsels
Uitdagingen met scheidingstechnieken
4. Zuivere stoffen
Algemeen
- Wat zijn de verschillen tussen metalen en niet-metalen?
- Enkelvoudige stoffen indelen op basis van vervormbaarheid
- Eigenschappen van metalen en bereiding van diwaterstof
- Reactie van metalen met zuurstofgas
- Enkelvoudige stoffen indelen op basis van elektrische eigenschappen
- Enkelvoudige stoffen indelen op basis van warmtegeleiding
- Schatting van de lengte van een molecule oliezuur
Aluminium
Boor
Dibroom
Dichloor
- Elektrolyse van waterstofchloride
- Reacties met dichloor
- Identificatiereacties van chloorgas in een petrischaal
- Reacties met chloorgas
- Micro-opstelling voor bereiding van chloorgas
- Bleken van papier met dichloor
Dijood
- Chemische patronen in een waterige oplossing
- Geheime boodschappen korte tijd zichtbaar
- Jood in zeewier
- Klokreactie met dijood
- Magische zwart-wit hand
- Oscillerende reactie met dijood
- Vorming van een éénwaardig koperzout
- Zwart en wit geeft kleurloos
Fosfor
Ijzer
- Corrosie zichtbaar maken
- Elektrochemische corrosie
- Exotherme reactie van azijn met staalwol
- Ijzer aanduiden in cornflakes
- Ijzer in munten
- Magnetiet
- Roest
- Roestpreventie
- Verkoperen van een ijzeren plaat
- Vorming van FeS uit ijzerpoeder
- De Fe met S reactie vergelijken met Fe en S mengsel
- Passivering van ijzeren nagels met geconcentreerd salpeterzuur
- Reactie tussen ijzer en ammoniumchloride
Koper
- Het koperbriefgeheim
- Koper Odyssee
- Kwalitatief onderzoek van koper in munten
- Omkeerbare omzetting van kopermetaal tot koperoxide en terug
- Oscillatie aan koper
- Reactie tussen koper en methanol
- Mooie koperspiegel
- Verkoperen van een ijzeren plaat
- Zwevende magie
- Reactie tussen koper en salpeterzuur in microvorm
Kwik
Lood
Lithium
Magnesium
- Verhit magnesium reageert met water
- Magnesium en water
- Magnesium en zwavelzuur in microschaal
- De molecuulmassa van magnesiumoxide bepalen door verbranding van magnesium
- Blus magnesiumbrand met water
- Magnesium in waterdamp
Tin
Waterstofgas
- Bereiding van diwaterstof
- Elektrolyse van waterstofchloride
- Knalgas ontploft in een ei
- Migratie van waterstof is sneller dan lucht
- Plaats van waterstof in de spanningsreeks van metalen
- Potloodslijper vormt knalgas en verdwijnt in zuur
- Racer is de kleinste waterstofauto ter wereld
- Verhit magnesium reageert met water
- Verschijnen en verdwijnen van een kaarsvlam met waterstofgas
- Waterstofgas aantonen
- Eigenschappen van metalen en bereiding van diwaterstof
- Waterstofgas vormen
- Zelfontbranding van een lucifer
Zilver
Zink
- Explosie van een ei
- Maak een kleurrijk muntenkunstwerk
- Zink en koperchloride
- De reactie tussen zink en zoutzuur
Zuurstofgas
- Bereiding van zuurstofgas
- De blauwe kolfproef
- Dynamietzeep
- Exotherme reactie met gedroogde gist
- Koolstofdioxide voorkomt branden
- Maak de meeste olifantenpasta
- Reactie tussen zuurstofgas en methyleenblauw
- Zuurstof bevordert verbranding
- Reactie van metalen met zuurstofgas
Zwavel
- Endotherme reactie met zwavel
- Naalden van zwavelkristallen
- Ondergaande zon
- Vorming van FeS met zwavel
- Zwavelpolymeer
5. Molecuulmodellen
- Molecuulmodellen bestuderen
- Molecuulmodellen bestuderen met legoblokjes
- Molecuulmodellen bestuderen2
6. Soorten reacties
Analysereacties
- Elektrolyse van water met eigen toestel
- Maak de meest kronkelende faraoslang
- Ontleding van suiker
- Ontleding ammoniumchloride
- Elektrolyse van water in een pipet
- Mini-toestel van Hofmann
- Brandstofcelauto
- Analyse van samengestelde stoffen
Substitutiereacties
Synthesereacties
Modelvoorstelling :Moleculen