Substitutiereacties

1.Onderzoeksvraag

Hoe kunnen we aantonen dat bij reacties uitwisseling van ionen kunnen voorkomen?

Hoe gebeurt de uitwisseling van ionen bij de reactie tussen lood(II)nitraat en kaliumjodide?

Welke reactie treedt op als Mg-lint in een zwavelzuuroplossing wordt gebracht?

2.Voorbereiding

Materiaal + stoffen

Proef a

• proefbuis
• lepel
• pipet + peer
• koperoxide
• zwavelzuur 3mol/l

Proef b

• proefbuis
• lepel
• enkele korrels loodnitraat
• enkele korrels kaliumjodide

Proef c

• proefbuis
• pipet + peer
• 1 cm magnesiumlint
• 3ml zwavelzuuroplossing 0,5mol/l

 

3.Uitvoeren

a.Werkwijze

1. Breng het zwavelzuur 2ml 3mol/l in een reageerbuis en laat het CuO hierin vallen.
2. Meng enkele korrels loodnitraat en enkele korrels kaliumjodide.
3. Welke kleurveranderingen treden op? De reactie kan sneller verlopen door de korrels fijner te verdelen of door de stoffen op te lossen in water
4. Breng enkele zinkkorrels in een reageerbuis en voeg het zwavelzuur erbij tot 2cm hoogte.
5. Zet een tweede reageerbuis omgekeerd op de eerste reageerbuis. Vang alzo het ontsnappende gas.
6. Na ongeveer 1 minuut verwijder je de tweede reageerbuis en ontsteekt het opgevangen gas met een lange brandende houtspaander.
7. Na de reactie damp je het reactiemengsel gedeeltelijk in.

b.Waarneming (+ foto’s)

De zwavelzuuroplossing krijgt een blauwe schijn

4.Reflecteren

CuO + H₂SO₄  –> CuSO₄ + H₂O : Substitutiereactie van de tweede orde

Pb(NO₃)₂ + 2 KI –> PbI₂ + 2 KNO₃

Mg + H₂SO₄ –> MgSO₄ + H₂    Er treedt een substitutiereactie op van eerste orde.