Schrijven met zetmeel

1.Onderzoeksvraag

Hoe kan je een boodschap die geschreven is met zetmeel zichtbaar maken?

2.Voorbereiding

a.Begrippen als achtergrond voor experiment

• Oxidatie: een chemisch proces waarbij het oxidatiegetal van een element stijgt en elektronen worden afgestaan.
• Oxidator: is een stof die in een redoxreactie elektronen opneemt.
• Oxidatiegetal: of bindingsvermogen van een element geeft het aantal elektronen aan dat een atoom opneemt of afgeeft wanneer het overgaat in ionaire vorm.
• Reductie: een chemisch proces waarbij het oxidatiegetal van een element daalt en elektronen worden opgenomen.
• Reductor: is een stof die tijdens een redoxreactie elektronen afgeeft.
• Redoxreactie: of elektronenuitwisselingsreactie is een reactie waarbij het oxidatiegetal van één atoom toeneemt en het oxidatiegetal van een ander atoom afneemt.

b.Materiaal + stoffen

• 1 klein bekerglas
• 3 bekerglazen van 250ml
• Grote witte filtreerpapieren
• Kookplaat
• 2 verstuivers
• chronometer
• I₂
• KI
• 1 g (aardappel)zetmeel
• Na₂S₂O₃.5H₂O

c. Bereiding oplossingen

Zetmeeloplossing:

• Breng in het kleine bekerglas 1 g zetmeel opgelost in 10 ml gedestilleerd water.
• Kook 50 ml gedestilleerd water.
• Voeg de zetmeeloplossing toe aan het kokend water.
• Kook het mengsel verder gedurende ongeveer 5 minuten.
• Leng het mengsel verder aan tot 100ml.

Joodoplossing :

• Weeg 1,3 g I₂ af in een bekerglaasje.
• Voeg 2,6 g KI toe (ongeveer 2 keer zoveel als het I₂).
• Voeg ongeveer 1,5 mL water toe en zwenk (enkele seconden) tot het jood
  is opgelost.
• Vul aan tot 10 mL.
• Deze oplossing moet je voor gebruik verdunnen tot oranje-geel.

Na₂S₂O₃ – oplossing:

– Los 2,32g Na₂S₂O₃ op in 100 ml H₂O 0,1 mol/l

d.Opstelling (foto)

e.Etiketten

3.Uitvoeren

a.Werkwijze

1. Doe de joodoplossing en de natriumthiosulfaatoplossing in een verstuiver.
2. Schrijf een boodschap met de zetmeeloplossing.
3. Laat de boodschap drogen.
4. Besproei de boodschap met de joodoplossing.
5. De boodschap wordt zwart.
6. Laat drogen.
7. Besproei de boodschap met de Na₂S₂O₃ – oplossing

b.Waarneming (+ foto’s)

4.Reflecteren

C₆H₁₀O₅ + I₂ –> complex jood en zetmeel

paars

I₂ + 2S₂O₃^2- –> 2I^– + S₄O₆^2- kleurloos

De blauwzwarte kleur ontstaat op het equivalentiepunt bij de reactie tussen zetmeel en I₂. I₂ kunnen we gebruiken als indicator om zetmeel aan te tonen. Na het equivalentiepunt wordt de oplossing terug kleurloos.

Tijdens de reactie tussen Na₂S₂O₃ en de zetmeel- dijoodoplossing wordt thiosulfaat geoxideerd. Het dijood wordt gereduceerd tot jodide.  Hierdoor is de complexatie tussen dijood en zetmeel verloren gegaan. De oplossing wordt terug kleurloos en zo kunnen we deze niet meer lezen.

5. Aanvullingen

KLIK – KLIK