Dansende rozijnen

1.Onderzoeksvraag

Hoe kunnen we rozijnen laten dansen?

2.Voorbereiding

a.Begrippen als achtergrond voor experiment

• Gasontwikkelingsreactie: een chemische reactie waarbij een gas vrijkomt.
• Chemische reactie: Een chemische reactie is een proces waarbij bepaalde verbindingen (moleculen) of atomen via niet-fysische weg worden omgezet in andere verbindingen via het vormen dan wel breken van chemische bindingen.
• Zuur: Een zuur is in de scheikunde een stof die protonen (H⁺–ionen) af kan staan. Wat er overblijft is de negatieve zuurrest.

b.Materiaal + stoffen

• een beetje rozijnen
• 1 plastiek bekertje
• half bekertje water
• halve eetlepel soda
• ¼ bekertje azijn

c.Opstelling (foto)

d.Etiketten

3.Uitvoeren

a.Werkwijze

1. Vul het glas half met water
2. Voeg een halve eetlepel soda toe.
3. Roer goed totdat de soda opgelost is.
4. Gooi enkele rozijnen in het glas.
5. Giet er een scheut schoonmaakazijn bij

b.Waarneming (+ foto’s)

4.Reflecteren

Eerst bruist het mengsel hevig en zien we een hevige gasvorming. Na enkele ogenblikken stijgen de rozijnen en dalen ze weer. Zolang als er gas aanwezig is, blijven de rozijnen deze beweging maken.

Onze rozijnen zijn oneffen. Het gevolg hiervan is dat de gasbelletjes als het ware in het oppervlak van de rozijnen blijven steken waardoor de rozijnen lichter worden en stijgen. Als de rozijnen aan het oppervlak komen, stijgt het gas verder de lucht in waardoor de rozijnen opnieuw zwaarder worden en dus opnieuw dalen.

a.Optredende reacties

NaHCO₃ (aq) + CH₃COOH -> NaC₂H₃O₂ (aq) + H₂O (l) + CO₂ (g)

5. Aanvullingen

• Deze proef kan je eventueel laten uitvoeren door de leerlingen
• Gebruik veiligheidsbril labojas en eventueel handschoenen
• Gebruik een maatcilinder, dan gebruik je minder stof en stijgen de rozijnen meer (kleine diameter maar grote hoogte)
• Laat de leerlingen de waarnemingen doen en verklaren
• Laat de leerlingen de rozijnen bekijken en het oppervlak beschrijven

Bronnen

KLIK – KLIK – KLIK – KLIK