Zetmeeljodiumcomplex

Video LINK

1.Onderzoeksvraag

Welke factoren beïnvloeden het evenwicht van evenwichtsreacties?

2.Voorbereiding

a.Materiaal + stoffen

• Zetmeeloplossing 5 g/l
• Gegradueerde maatcilinder 100 ml
• 3 proefbuizen
• Jodiumtinctuur/lugoloplossing
• Plastic pipetten
• Glazen roerstaaf
• ijs
• 2 x beker van 300 ml
• thermometer
• kookplaat
• proefbuishouder

b.Opstelling (foto)

3.Uitvoeren

a.Werkwijze

1. Neem 60 ml van zetmeeloplossing met de maatcilinder
2. Verdeel de overige 20 ml van de oplossing in 3 proefbuizen
3. Voeg 1 druppel lugoloplossing toe met een plastiek pipet in elke proefbuis
4. Roer met een glazen roerstaaf
5. Maak een ijsbad met een daarin water in een bekerglas van 300 ml
6. Maak een warmwaterbad door een bekerglas van 300 ml gevuld met water warm te laten worden tot 80°C. Meet de temperatuur met de thermometer
7. Plaats 1 proefbuis in het ijsbad, een ander in het warmwaterbad en laat de andere staan
8. Noteer je waarnemingen

b.Waarneming (+ foto’s)

4.Reflecteren

Dijood heeft de eigenschap om zetmeel donkerblauw te kleuren. Zetmeel bestaat uit lange amylose ketens, die gedraaid zijn in de vorm van een helix. Hiertussen zit net genoeg ruimte om een dijood molecuul vast te houden. Het licht wordt hierdoor anders geabsorbeerd, waardoor een donkerblauwe/zwarte kleur ontstaat. Deze reactie is een evenwichtsreactie.

Heel wat chemische reacties lijken tot stilstand te komen, ook al zijn de uitgangsstoffen niet opgebruikt. We spreken van een evenwichtsreactie of een chemisch evenwicht. Wanneer bij een systeem in evenwicht een bepaalde factor, zoals hier temperatuur, wordt veranderd, dan zal de liggen van de evenwichtstoestand veranderen.

Door de oplossing op te warmen, verschuift de evenwichtsreactie naar links waardoor de oplossing de kleur krijg van het lugol, geel jodium. Door de oplossing te koelen of op kamertemperatuur te zetten, verschuift de reactie naar rechts. Hierdoor ontstaat er meer complex waardoor het de donkere blauwe kleur krijgt.