Hoofdstuk 2 – Experimenten

 1. Proeven bij atoommodel van Thomson

1.1 Buig het sterkst de waterstraal

• Info: Waterstraal afbuigen met geladen staven (plastiek – glas)
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: geen
• Thema: bouw van atomen
• Tijd: 5 min
• Begrippen:  atoommodel van Thomson – elektrostatica

1.2. Elektrische slijm

• Info:Een slijm gemaakt van zonnebloemolie en aardappelzetmeel wordt aangetrokken door een geladen ballon
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: geen
• Thema: bouw van atomen – kunststoffen
• Tijd: 5 min
• Begrippen:  atoommodel van Thomson – elektrostatica – slijm

1.3. Lading opwekken

• Info: Waterstraal afbuigen met geladen staven . Het water loopt uit buret
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: geen
• Thema: bouw van atomen
• Tijd: 5 min
• Begrippen:  atoommodel van Thomson – elektrostatica

1.4. Te gek kapsel

• Info: Haar wordt aangetrokken door een geladen ballon (geladen met een wollen trui)
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: geen
• Thema: bouw van atomen
• Tijd: 5 min
• Begrippen:  atoommodel van Thomson – elektrostatica

1.5. Thomsonproef

• Info: Druppel uit een pipet, aangetrokken door een geladen kam
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: geen
• Thema: bouw van atomen
• Tijd: 5 min
• Begrippen:  atoommodel van Thomson – elektrostatica

1.6. Paramagnetische stoffen

• Info:Controleren of bepaalde geconcentreerde zoutoplossingen en zouten aangetrokken worden door sterke magneet
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: mangaan(II)sulfaat, koper(II)sulfaat, zinksulfaat
• Thema: bouw van stoffen
• Tijd: 10 min
• Begrippen:  stofeigenschappen – magnetisme

2. Vlamproeven

2.1. Brandend water

• Info: Aan calciumacetaat en ethanol worden verschillende zouten toegevoegd. Het mengsel wordt aangestoken en krijgt verschillende kleuren afhankelijk van het aanwezige metaalion
• Moeilijkheid: gemiddeld
• Chemische stoffen: mangaan(II)sulfaat, koper(II)sulfaat, zinksulfaat
• Thema: bouw van atomen
• Tijd: 15 min
• Begrippen:  vlamproef – atoommodel van Bohr – kleurenspectrum

2.2. De gekleurde vlam

• info: Vlamkleuren van verschillende zouten
• Moeilijkheid: gemiddeld
• Thema: bouw van atomen
• Chemische stoffen: 50 ml ethanol 95% – 3 g calciumacetaat – diverse zouten, vb natrium- en bariumchloride
• Tijd: 10 min
• Begrippen: vlamproef – atoommodel van Bohr – kleurenspectrum

2.3. Rode “Drakenadem”

• info: Vlamkleuren van lithiumzout door een oplossing hiervan in een vlam te vernevelen
• Moeilijkheid: gemiddeld
• Thema: bouw van atomen
• Chemische stoffen: 100 ml ethanol – 3 g lithiumzout
• Tijd: 10 min
• Begrippen: vlamproef – atoommodel van Bohr – kleurenspectrum

 

2.4. Gekleurde vlam in een gel

• info: Vlamkleuren van verschillende zouten. De zouten worden in een schaaltje gemengd met ethanol en calciumacetaat tot een gel. De gel wordt aangestoken. 
• Moeilijkheid: gemiddeld
• Thema: bouw van atomen
• Chemische stoffen: ethanol 96%, – calciumacetaat monohydraat – verschillende zouten met metaalionen
• Tijd: 10 min
• Begrippen: vlamproef – atoommodel van Bohr – kleurenspectrum

2.5. Gekleurde Vlammen

• info: Vlamkleuren van verschillende zouten. De zouten worden in een kaarsenhoudertje gemengd met methanol. De oplossing wordt aangestoken. 
• Moeilijkheid: gemiddeld
• Thema: bouw van atomen
• Chemische stoffen: NaCl – CaCl_{2 –} MnCl_{2 –} CuCl_{2 –} Methanol
• Tijd: 10 min
• Begrippen: vlamproef – atoommodel van Bohr – kleurenspectrum

2.7.  Ijs brandt groen

• info: Vlamkleuren van boorzuur. Boorzuur wordt gemengd met methanol of ethanol en aangestoken. Op het schaaltje ligt een ijsblokje zodat het lijkt alsof het ijs in vuur staat met groene vlammen.
• Moeilijkheid: gemiddeld
• Thema: bouw van atomen
• Chemische stoffen: methanol of ethanol – boorzuur
• Tijd: 5 min
• Begrippen: vlamproef – atoommodel van Bohr – kleurenspectrum

2.8. Kerstlichtjes

• info: Vlamkleuren van metaalzouten. Metaalzouten worden gemengd met calciumacetaat en ethanol in een kaarsenhoudertje. Dit mengsel wordt vervolgens aangestoken. De verschillende vlamkleuren verschijnen.
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Thema: bouw van atomen
• Chemische stoffen: 3g calciumacetaat – 75ml ethanol – 10g lithiumchloride – 10g boorzuur
• Tijd: 10 min
• Begrippen: vlamproef – atoommodel van Bohr – kleurenspectrum

2.9.  Onderzoek van de vlamspectra van elementen

• info: Vlamkleuren van metaalzouten. Metaalzouten worden rechtstreeks in de vlam gehouden door een vochtige ijzeren draad in een metaalzout te houden. Het bevochtigen gebeurt met zoutzuur. De verschillende vlamkleuren verschijnen.
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Thema: bouw van atomen
• Chemische stoffen: NaCl – CaCl_{2 –} InCl_{3 –} RbCl – CuCl_{2 –}  HCl gec
• Tijd: 10 min
• Begrippen: vlamproef – atoommodel van Bohr – kleurenspectrum

2.10. Verlicht het lokaal met de kleurrijkste gelkaarsjes

• info: Vlamkleuren van metaalzouten. Metaalzouten worden gemengd met calciumacetaat en ethanol in een kaarsenhoudertje. Dit mengsel wordt vervolgens aangestoken. De verschillende vlamkleuren verschijnen. Je kan dit doen in een hele reeks houdertjes die drijven op water
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Thema: bouw van atomen
• Chemische stoffen: ethanol – calciumacetaatmonohydraat – metaalzouten
• Tijd: 10 min
• Begrippen: vlamproef – atoommodel van Bohr – kleurenspectrum

2.11. Vlamproef door vernevelen

• info: Vlamkleuren van metaalzouten. Maak oplossingen van 1 mol/l van metaalzouten . Dit mengsel wordt vervolgens verneveld in de vkam van de bunsenbrander . De verschillende vlamkleuren verschijnen. 
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Thema: bouw van atomen
• Chemische stoffen: CuCl_{2 –} KCl – CaCl_{2 –} NaCl
• Tijd: 10 min
• Begrippen: vlamproef – atoommodel van Bohr – kleurenspectrum

2.12. Vlamproef

• info: Vlamkleuren van metaalzouten. De verschillende zouten worden gebracht onderaan een vochtige metalen lepel. Het zout wordt in de vlam gehouden. De verschillende vlamkleuren verschijnen. 
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Thema: bouw van atomen
• Chemische stoffen: enkel metaalzouten
• Tijd: 10 min
• Begrippen: vlamproef – atoommodel van Bohr – kleurenspectrum

2.13. Vonken

• info: Vlamkleuren van metalen. De verschillende metalen worden uitgestrooid over de vlam van een bunsenbrander.  De verschillende vlamkleuren verschijnen. 
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Thema: bouw van atomen
• Chemische stoffen: Ijzer, magnesium, koper in vorm van poeder
• Tijd: 10 min
• Begrippen: vlamproef – atoommodel van Bohr – kleurenspectrum

2.14. Vlamproeven met metalen draad

• info: Vlamkleuren van metaalzouten. De verschillende metaalzouten kleven aan een metalendraad door deze vochtig in een beetje zout te brengen en vervolgens in de vlam van een bunsenbrander gehouden.  De verschillende vlamkleuren verschijnen. 
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Thema: bouw van atomen
• Chemische stoffen: NaCl – CuCl_{2 –} Sr(NO₃)₂
• Tijd: 10 min
• Begrippen: vlamproef – atoommodel van Bohr – kleurenspectrum

2.15.  Vlamkleur met een suikerklontje

• info: Vlamkleuren van koperzouten. Microschaalexperiment waarbij koper(II)chloride in ethanol verdeeld worden over een stukje suiker. Dit suiker wordt aangestoken. Je kan dit doen in een kroonkurkje
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Thema: bouw van atomen
• Chemische stoffen: CuCl₂.2H₂O – Ethanol (C₂H₅OH) – Suiker
• Tijd: 10 min
• Begrippen: vlamproef – atoommodel van Bohr – kleurenspectrum

2.16. Onderzoek De vlamproef

• info: Vlamkleuren van metaalzouten. Uitgebreid onderzoek waarbij op verschillende manieren de metaalzouten in de vlam worden gebracht.
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Thema: bouw van atomen
• Chemische stoffen: BaCl_{2 –} CaCl_{2 –} CuCl_{2 –} NaCl – SrCl₂
• Tijd: 30 min
• Begrippen: vlamproef – atoommodel van Bohr – kleurenspectrum

2.17. Gekleurde waterstofgas

• info: Vlamkleuren van metaalzouten. Metaalzouten worden in een ballon met waterstofgas gebracht en de ballon wordt aangestoken.
• Moeilijkheid: moeilijk ! Neem veiligheidsmaatregelen
• Thema: bouw van atomen
• Chemische stoffen:  waterstofgas -strontiumnitraat – koper(II)chloride – kaliumchloride – ijzerpoeder
• Tijd: 30 min
• Begrippen: vlamproef – atoommodel van Bohr – kleurenspectrum – verbranding van waterstofgas