Begrippen chemie in de tweede graad secundair onderwijs

A

aardalkalimetalen	De aardalkalimetalen zijn de elementen die in de tweede hoofdgroep van het PSE staan
adsorberen	Adsorberen is een scheidingstechniek die gebaseerd is op het verschil in adsorptievermogen
aerosol	De verzamelnaam voor de mengsels rook en nevel.
alcohol	Alcoholen zijn organische verbindingen met als functionele groep een hydroxylgroep
alkaan	Alkanen zijn koolwaterstoffen met enkelvoudige bindingen tussen de koolstofatomen.
alkalimetalen	De alkalimetalen zijn de elementen die in de eerste hoofdgroep van het PSE staan.
alkeen	Alkenen zijn koolwaterstoffen met een dubbele binding tussen twee koolstofatomen.
analyse	Een analyse of ontleding is de omzetting van een samengestelde stof naar twee of meer enkelvoudige stoffen.
anion	Een anion is een negatief geladen ion.
anorganische stof	Anorganische stoffen zijn samengestelde stoffen die vooral voorkomen in de niet-levende natuur.
apolaire binding	Een apolaire binding ontstaat wanneer twee atomen met dezelfde EN-waarde een binding aangaan.
apolair molecule	Een molecule zonder nettoladingsverschuiving.
aq	Aanduiding voor waterige oplossing.
atoom	Een atoom is het kleinst mogelijk deeltje waaruit de materie is opgebouwd.
atoombinding	De atoombinding of covalente binding treedt op tussen twee niet- metaalatomen. De atomen stellen hun ongepaarde elektronen gemeenschappelijk.
atoomkern	De atoomkern is het centrale gedeelte van het atoom dat opgebouwd is uit protonen en neutronen.
atoomnummer (Z)	Het atoomnummer geeft het aantal protonen in een atoom weer.
atoomrooster	Roosterstructuur bij atoomverbindingen voor een aantal atomen in vaste toestand, zoals diamant en grafiet.
atoomsoort	Alle atomen met hetzelfde aantal protonen in de atoomkern behoren toe aan dezelfde atoomsoort of element.
atoomverbinding	De atoomverbinding is opgebouwd uit atomen die aan elkaar gebonden zijn via atoombindingen.

B

base	Basen zijn stoffen die een proton kunnen opnemen
basische oplossing	Een basische oplossing ontstaat als de hoeveelheid stof van de waterstofionen kleiner is aan de hoeveelheid stof van de hydroxide-ionen.
bestanddeel	Een bestanddeel is elke stof in een mengsel.
b-groep	De b-groep zijn de elementen die zich bevinden in de nevengroep op het PSE.
binaire verbinding	Binaire verbinding is een verbinding die bestaat uit 2 elementen.
binair zout	Een binair zout is een zout waarvan de zuurrest afkomstig is van een binair zuur
binair zuur	Binaire zuren zijn zuren die uit twee elementen bestaan: waterstof en een niet-metaal.
bindingselektronen	De bindingselektronen zijn de gemeenschappelijk gestelde elektronen bij een atoombinding.
boorgroep	De boorgroep zijn de elementen die in de derde hoofdgroep van het PSE staan.
brutoformule	De brutoformule van een stof geeft het aantal atomen van elke atoomsoort weer waaruit de molecule van die stof is opgebouwd. In geval van ionverbindingen geeft de brutoformule de formule-eenheid weer.
buffermengsel	Een buffermengsel is een mengsel dat ervoor zorgt ervoor dat de pH van een oplossing binnen bepaalde grenzen weinig verandert bij toevoeging van kleine hoeveelheden zuur of base

C

carbonzuur	De carbonzuren zijn koolstofverbindingen met als functionele groep de carboxylgroep (-COOH).
carboxylgroep	De carboxylgroep is de functionele groep van de carbonzuren.
centrifugeren	Het centrifugeren is een scheidingstechniek voor emulsies en suspensies op basis van verschil in massadichtheid.
chemie	Chemie is de wetenschap die de samenstelling en verandering van de materie bestudeerd en de energieveranderingen die hiermee gepaard gaan.
chemische energie	De chemische energie van een stof is de totale hoeveelheid energie aanwezig in deze stof.
chemische reactie	Een chemisch verschijnsel of reactie is een proces waarbij de samenstelling van de materie verandert.
coëfficiënt	Een coëfficiënt geeft het aantal moleculen weer.
concentratie	De concentratie van een oplossing geeft aan hoeveel opgeloste stof er in een bepaald volume oplossing aanwezig is.
constante van Avogadro (N_A)	De constante van Avogadro geeft weer hoeveel deeltjes aanwezig zijn in één mol van om het even welke stof. N_A = 6,02 . 10²³ .
covalente binding	De atoombinding of covalente binding treedt op tussen twee niet-metaalatomen. De atomen stellen hun ongepaarde elektronen gemeenschappelijk.

D

decanteren	Decanteren is een scheidingstechniek die gebaseerd is op het verschil in massadichtheid.
deelreacties	Oxidatie en reductie zijn de deelreacties van een redoxreactie.
destillaat	Het destillaat is de stof die bij destilleren het eerst uit het mengsel verdampt.
destilleren	Destilleren is een scheidingstechniek die gebaseerd is op het verschil in kooktemperatuur.
dipoolkrachten	Dipoolkrachten zijn intermoleculaire krachten die optreden als gevolg van polaire moleculen.
dipoolmolecule	Polaire molecule of dipoolmolecule is een molecule met een nettoladingsverschuiving.
direct waarneembare stofeigenschappen	Stofeigenschappen die je zintuiglijk kan waarnemen.
dispersiekrachten	Dispersiekrachten zijn intermoleculaire krachten die optreden als gevolg van de voortdurende beweging van elektronen in een molecule.
dissociatie	Dissociatie is het proces waarbij ionen uit de ionverbindingen vrijkomen wanneer ze oplossen in water.
dissociatievergelijking	Dissociatievergelijking is een vergelijking die de dissociatie van een ionverbinding weergeeft
doublet	Doublet of elektronenpaar.
drievoudige binding	Een drievoudige binding is een atoombinding waarbij elk bindingsatoom drie elektronen gemeenschappelijk stelt.
dubbele binding	Een dubbele binding is een atoombinding waarbij elk bindingsatoom twee elektronen gemeenschappelijk stelt.

E

edelgasconfiguratie	De edelgasconfiguratie is een stabiele elektronenconfiguratie van een element dat evenveel valentie-elektronen heeft als een edelgas, nl. twee voor helium en acht voor alle andere edelgassen.
edelgassen	De edelgassen zijn de elementen die in de achtste hoofdgroep van het PSE staan.
eenheidslading	De elementaire lading of eenheidslading is de lading van één proton.
elektrolyt	Een elektrolyt is een samengestelde stof die in gesmolten toestand en/of opgelost in water vrije ionen vormen en in die toestand de elektrische stroom geleidt.
elektron (e^–)	Een elektron is het klein negatief geladen deeltje dat zich rond de atoomkern bevindt
elektronegatief element	Een elektronegatief element is een element dat elektronen kan opnemen om een stabiele edelgasconfiguratie te bekomen. Een elektronegatief element vormt negatieve ionen of anionen.
elektronegatieve waarde (EN-waarde)	De elektronegatieve waarde van een atoom geeft aan hoe sterk het atoom de neiging heeft om de bindingselektronen naar zich toe te trekken.
elektronenpaar	Doublet of elektronenpaar.
elektronenstipmodel	Elektronenstipmodel of Lewisnotatie is een vereenvoudigde voorstelling van de valentie-elektronen rond een atoomkern.
elektropositief element	Een elektropositief element is een element dat elektronen kan afgeven om een stabiele edelgasconfiguratie te bekomen. Een elektropositief element vormt positieve ionen of kationen.
element	Alle atomen met hetzelfde aantal protonen in de atoomkern behoren toe aan dezelfde atoomsoort of element.
elementaire lading	De elementaire lading of eenheidslading is de lading van één proton.
emulsie	Een emulsie bestaat uit fijne vloeistofdeeltjes in een andere vloeistof.
endo-energetische reactie	Een endo-energetische reactie is een reactie waarbij energie wordt opgenomen.
energie-inhoud	Energie-inhoud van een stof is de totale hoeveelheid energie in een stof.
energieniveau	Energieniveau of schil is de plaats waar elektronen zich bevinden rond de atoomkern volgens het atoommodel van Bohr.
energieomzetting	Energieomzetting of energieverandering is de energie-uitwisseling die optreedt met de omgeving bij een chemische reactie.
energieverandering	Energieomzetting of energieverandering is de energie-uitwisseling die optreedt met de omgeving bij een chemische reactie.
enkelvoudige binding	Een enkelvoudige binding is een atoombinding waarbij elk bindingsatoom één elektron gemeenschappelijk stelt.
enkelvoudige stof	Een enkelvoudige stof is een stof waarvan de moleculen bestaan uit één atoomsoort.
essentiële ionenreactievergelijking	De essentiële ionenreactievergelijking geeft de combinatie van de ionen weer die een neerslag, gas of neutralisatie veroorzaken.
exo-energetische reactie	Een exo-energetische reactie is een reactie waarbij energie wordt afgegeven.
extraheren	Extraheren is een scheidingstechniek die gebaseerd is op het verschil in oplosbaarheid.
extractiemiddel	Een extractiemiddel is een stof, die één of meerdere bestanddelen uit een mengsel oplost bij het extraheren.

F

filtraat	Het filtraat is de vloeistof die door de filter gelopen is.
filtreren	Filtreren is een scheidingstechniek die gebaseerd is op het verschil in deeltjesgrootte.
formule-eenheid	De formule-eenheid is een vereenvoudigde voorstelling van een ionverbinding.
functionele groep.	Gemeenschappelijk atoom of atoomgroep voor stoffen in eenzelfde stofklasse.
fysische constante	Specifieke stofeigenschappen zoals kookpunt, smeltpunt.
fysisch verschijnsel	Een fysisch verschijnsel is een proces waarbij de samenstelling van de materie niet verandert.

G

gasmengsel	Homogeen mengsel van twee of meer gassen.
gasontwikkelingsreactie	Een gaswikkelingsreactie is een chemisch proces waarbij door het samenvoegen van elektrolytoplossingen gasbellen in een vloeistof ontstaan.
gasvorming	Stofverandering waarbij een schuim gevormd wordt.
gehydrateerd ion	Een gehydrateerd ion is een ion dat omringd is door watermoleculen.
geleider	Een stof of een oplossing die verplaatsbare ladingen bevat.
geometrie	De geometrie van een molecule is de ruimtelijke schikking van de atomen ten opzichte van elkaar.
groep	Een kolom in het PSE noem je een groep.
grof mengsel	Heterogeen mengsel van vaste stoffen.

H

halogenen	De halogenen zijn de elementen die in de zevende hoofdgroep van het PSE staan.
heterogeen mengsel	Bij een heterogeen mengsel kun je de bestanddelen onderscheiden met het blote oog.
hoeveelheid stof	In de chemie druk je een hoeveelheid stof uit in mol.
homogeen mengsel	Bij een homogeen mengsel kun je de bestanddelen niet onderscheiden met het blote oog.
hoofdgroep	De hoofdgroepen zijn de a-groepen en groep 0 van het PSE.
hydraat	Hydraten zijn zouten die in hun kristalstructuur water bezitten.
hydroxide	De hydroxiden zijn ionverbindingen tussen een metaalion en één of meerdere hydroxide-ionen.
hydroxide-ionen	De functionele groep van hydroxiden.
hydroxylgroep	De functionele groep van alcoholen.

I

index	Een index geeft aan hoe vaak je eenzelfde atoomsoort terugvindt in een molecule.
intermoleculaire krachten	Intermoleculaire krachten zijn krachten tussen moleculen onderling.
inert	Een inerte stof, is een stof die weinig reactief is.
intramoleculaire krachten	Intramoleculaire krachten zijn de chemische bindingskrachten tussen de atomen van een atoomverbinding.
ion	Een ion is een geladen deeltje.
Ion-dipoolkrachten	Ion-dipoolkrachten zijn de zeer sterke intermoleculaire aantrekkingskrachten tussen ionen en dipoolmoleculen.
Ion-ionkracht	Aantrekkingskracht tussen de tegengesteld geladen ionen in een ionverbinding.
ionbinding	Een ionbinding treedt op tussen metaalionen en niet-metaalionen.
ionenuitwisselingsreacties	Ionenuitwisselingsreacties zijn reacties tussen tegengesteld geladen ionen van twee elektrolyten in water
ionisatie	Ionisatie is het proces waarbij sommige polaire moleculen ionen vormen wanneer ze oplossen in water.
ionisatievergelijking	Een ionisatievergelijking is een vergelijking die de ionisatie van polaire moleculen in water weergeeft.
ionrooster	In een ionrooster zijn alle ionen geordend volgens een regelmatig patroon.
ionverbinding	Een ionverbinding is het geheel van positieve en negatieve ionen.
ionvorming	Ionvorming is het proces waarbij atomen elektronen uitwisselen om te komen tot een edelgasconfiguratie.
isolator	Een stof of een oplossing die geen verplaatsbare ladingen bevat.
IUPAC-benaming	IUPAC-benaming of systematische benaming.

K

karakteristieke groep	Gemeenschappelijk atoom of atoomgroep voor stoffen in eenzelfde stofklasse.
kation	Een kation is een positief geladen ion.
koolstofgroep	De koolstofgroep zijn de elementen die in de vierde hoofdgroep van het PSE staan.
koolstofverbinding	Organische stoffen of koolstofverbindingen zijn stoffen die hoofdzakelijk in de levende natuur voorkomen.
koolwaterstof	Een koolwaterstof is een verbinding waarin uitsluitend koolstof- en waterstofatomen zitten.
kristalliseren	Kristalliseren is een scheidingstechniek die gebaseerd is op het verschil in kookpunt.

L

ladingsvector	De ladingsvector geeft de ladingsverschuiving van de bindingselektronen in een polaire binding aan.
ladingsverschuiving	De verschuiving van de bindingselektronen in een polaire binding.
legering	Homogeen mengsel van vaste stoffen.
Lewisnotatie	Elektronenstipmodel of Lewisnotatie is een vereenvoudigde voorstelling van de valentie-elektronen rond een atoomkern

M

massaconcentratie (c_m)	De massaconcentratie van een oplossing is de verhouding van de massa opgeloste stof uitgedrukt in gram tot het volume van de oplossing uitgedrukt in liter.
massadichtheid	Massadichtheid is de verhouding tussen de massa en het volume van een stof.
massagetal (A)	Het massagetal van een atoom is de som van het aantal protonen en neutronen in de atoomkern.
materie	Materie is de verzamelnaam voor alle stoffen. Het omvat alles wat een massa heeft.
meetbare stofeigenschap	Stofeigenschappen die te bepalen zijn met meettoestellen.
mengsel	Een mengsel bestaat uit verschillende stoffen.
metaal	Een metaal is een elektropositief element. Een metaal geeft elektronen af om de edelgasconfiguratie te bekomen. Er ontstaat een positief ion of kation.
metaalbinding	en metaalbinding is een binding waarbij de metaalatomen hun elektronen van de buitenste schil afgeven. De hierbij ontstane positieve metaalionen vormen samen met de afgegeven elektronen de basis van het metaalrooster. De losgekomen elektronen kunnen zich vrij bewegen tussen de metaalionen.
metaaloxide	Metaaloxiden zijn ionverbindingen tussen metaalionen en oxide-ionen.
metaalrooster	In een metaalrooster zitten positieve metaalionen op regelmatige afstand van elkaar. De losgekomen elektronen kunnen zich vrij bewegen tussen de metaalionen.
minerale stof	Anorganische of minerale stoffen zijn samengestelde stoffen die vooral voorkomen in de niet-levende natuur.
mol	De mol is de eenheid waarmee je een hoeveelheid stof uitdrukt.
molaire concentratie (c)	De molair concentratie van een oplossing is de verhouding van de hoeveelheid opgeloste stof uitgedrukt in mol tot het volume van de oplossing uitgedrukt in liter.
molaire massa (M)	De molaire massa is de massa van 1 mol deeltjes en wordt uitgedrukt in g/mol.
molair volume (V_m)	Het molair volume is het volume dat 1 mol van een stof inneemt
molecule	Een molecule is een groep aan elkaar gebonden atomen.
molecuulmodel	Een molecuulmodel is de voorstellingswijze van hoe atomen een molecule vormen.
molecuulrooster	Roosterstructuur van moleculen in vaste toestand die volgens een bepaald patroon zijn geordend.
molverhouding	Molverhouding is de verhouding van de coëfficiënten zoals weergegeven in een reactievergelijking.

N

natuurlijke stoffen	Natuurlijke stoffen zijn stoffen die in de natuur voorkomen.
neerslagreactie	Neerslagreactie is een chemisch proces waarbij door het samenvoegen van elektrolytoplossingen vaste deeltjes in een vloeistof ontstaan.
neerslagvorming	Stofverandering waarbij een suspensie ontstaat.
neutrale oplossing	Een neutrale oplossing ontstaat als de hoeveelheid stof van de waterstofionen gelijk is aan de hoeveelheid stof van de hydroxide-ionen.
neutralisatiereactie	Een neutralisatiereactie is een chemisch proces van een zuur en een hydroxide waarbij zout en water ontstaat.
neutron (n⁰)	Een neutron is het neutraal deeltje dat zich in de atoomkern bevindt.
nettoladingsverschuiving	De vectoriële som van alle ladingvectoren in een polair of apolair molecule.
nevel	Mengsel van kleine vloeistofdruppels in een gas.
nevengroepen	De nevengroepen zijn de b-groepen van het PSE.
niet-elektrolyt	Een niet-elektrolyt is een samengestelde stof die bij het oplossen geen ionen vormt en dus de elektrische stroom niet geleidt.
niet-metaal	Een niet-metaal is een elektronegatief element. Een niet-metaal neemt elektronen op om de edelgasconfiguratie te bekomen. Er ontstaat een negatief ion of anion.
niet-metaaloxide	Niet-metaaloxiden zijn atoomverbindingen van niet-metaalatomen en zuurstofatomen.
normaal alkaan	Alkanen waarbij alle C-atomen één lange keten vormen.
nucleonen	Nucleonen of kerndeeltjes.

O

omslaggebied	Het omslaggebied is het pH-gebied waarin de kleurverandering van een zuur-base-indicator gebeurt.
ongepaard elektron	Een apart elektron in de buitenste schil van een atoom.
ontleding	Een analyse of ontleding is de omzetting van een samengestelde stof naar twee of meer enkelvoudige stoffen.
oplosbaarheidstabel	De oplosbaarheidstabel geeft informatie over de mogelijkheid tot neerslagvorming bij een ionenuitwisselingsreactie.
oplossing	Een oplossing bestaat uit een vloeistof, vaste stof of een gas opgelost in een vloeistof.
organische stof	Organische stoffen of koolstofverbindingen zijn stoffen die hoofdzakelijk in de levende natuur voorkomen .
oxidatie	Een oxidatie is een chemisch proces waarbij het oxidatiegetal van een element stijgt en elektronen worden afgestaan.
oxidatiegetal (OG)	Het oxidatiegetal (OG) is de denkbeeldige lading die een atoom krijgt als alle bindingen met de atomen van een ander element in die verbinding ionbindingen zijn.
oxidator	Een oxidator is een stof die elektronen opneemt.
oxide	Oxiden zijn binaire verbindingen die zuurstof bevatten.
oxozuur	Een oxozuur is een zuur dat bestaat uit drie elementen: waterstof, een centraal niet-metaal en zuurstof.

P

partieel negatieve lading	De partieel lading of deellading welke het meest elektronegatieve atoom krijgt in een polaire binding.
partieel positieve lading	De partieel lading of deellading welke het minst elektronegatieve atoom krijgt in een polaire binding.
periode	Een rij in het PSE noem je een periode.
pH	De pH is het negatief logaritme van de evenwichtsconcentratie aan H⁺ – ionen en geeft de zuurgraad van een oplossing weer.
pH-schaal	De pH-schaal is de schaal van 0 tot 14 wat de zuurtegraad van een oplossing aangeeft.
proton (p⁺)	Een proton is het positief geladen deeltje dat zich in de atoomkern bevindt.
Periodiek Systeem van de Elementen (PSE)	Het Periodiek Systeem van de Elementen ordent de elementen die men tot op vandaag kent volgens toenemend atoomnummer in een tabel .
polaire binding	Een polaire binding ontstaat wanneer twee atomen met een verschillende EN-waarde een binding aangaan.
polaire molecule	Polaire molecule of dipoolmolecule is een molecule met een nettoladingsverschuiving.

R

reactiepijl	De reagentia en reactieproducten in een reactievergelijking worden gescheiden met behulp van een reactiepijl.
reactieproduct	Een reactieproduct of eindstof is de stof die gevormd wordt tijdens een reactie.
reactievergelijking	Een reactievergelijking is een symbolische voorstelling van een chemische reactie.
reagens	Een reagens of beginstof is de stof die tijdens een reactie een verandering ondergaat.
redoxreactie	Een reactie waarbij het OG van een element toeneemt en het OG van een ander element afneemt
reductie	Een reductie is een chemisch proces waarbij het oxidatiegetal van een element daalt en elektronen worden opgenomen.
reductor	Een reductor is een stof die elektronen afgeeft.
relatieve atoommassa A_r	Duid aan hoeveel maal de absolute atoommassa van een atoomsoort groter is dan de atoommassa-eenheid.
relatieve molecuulmassa M_r	Is de verhouding van de absolute molecuulmassa van een molecule tot de atoommassa-eenheid.
residu	Het residu is de stof die achterblijft na filtreren of destilleren.
rook	Heterogeen mengsel van kleine vaste deeltjes in een gas.

S

samengestelde stof	Een samengestelde stof is een stof waarvan de moleculen bestaan uit meerdere atoomsoorten.
scheidingsschema	Een overzichtelijke manier om de gebruikte scheidingstechnieken bij een complex mengsel voor te stellen.
scheidingstechnieken	Om mengsels te scheiden in zuivere stoffen gebruik je scheidingstechnieken.
schil	Energieniveau of schil is de plaats waar elektronen zich bevinden rond de atoomkern volgens het atoommodel van Bohr.
schuim	Heterogeen mengsel van een gas in een vloeistof.
stamnaam	De stamnaam geeft aan hoeveel koolstofatomen er in de koolstofketen aanwezig zijn.
sterke elektrolyt	Sterke elektrolyten zijn stoffen waarvan het gedeelte dat oplost in water volledig in ionen ioniseert of dissocieert.
sterk zuur	Een zuur waarbij alle moleculen ioniseren in een oplossing.
stikstofgroep	De stikstofgroep zijn de elementen die in de vijfde hoofdgroep van het PSE staan.
stocknotatie	Bij de stocknotatie maak je gebruik van oxidatiegetallen in de systematische naam.
stofeigenschappen	Stofeigenschappen zijn eigenschappen die betrekking hebben op de stof(fen) waaruit het voorwerp opgebouwd.
stoffenreactievergelijking	De stoffenreactievergelijking geeft de reactie weer met de formules van alle reagentia en reactieproducten bij een ionenuitwisselingsreactie.
stofklasse	Een stofklasse is een groep stoffen met gelijkaardige chemische eigenschappen.
stofverandering	Stofomzetting bij een chemische reactie.
stofomzetting	De vorming van nieuwe stoffen bij een chemische reactie.
stoichiometrie	Stoichiometrie is de verhouding waarin reagentia met elkaar reageren en reactieproducten vormen.
structuurformule	De structuurformule is een tweedimensionele weergave van de verschillende atomen en alle atoombindingen ertussen.
suspensie	Een suspensie bestaat uit fijne vaste deeltjes in een vloeistof.
symbool	Elk element heeft een naam die je met een symbool kunt voorstellen.
synthese	Een synthese of samenstelling is de omzetting van enkelvoudige stoffen naar samengestelde stof.
synthetische stoffen	Synthetische stoffen zijn stoffen die bereid worden in de chemische industrie.
systematische naam	De systematische naam van een stof is de naam van die stof die volgens internationale afspraken stapsgewijs wordt opgebouwd.

T

ternaire zout	Ternaire zouten zijn zouten waarvan de zuurrest afkomstig is van een ternair zuur.
ternair zuur	Ternaire zuren zijn zuren die opgebouwd zijn uit 3 elementen: waterstof, een niet-metaal en zuurstof.
triviale naam	De triviale naam of gebruiksnaam van een stof is de naam die in het dagelijks leven gebruikt wordt.

U

uitdampen	Scheidingstechniek voor homogene mengsels op basis van kooktemperatuur.
unit	Internationale atoommassa-eenheid, gelijk aan 1/12^de van de massa van een C-atoom.
universele indicator	De universele indicator is een mengsel van verschillende zuur-base-indicatoren waardoor het voor meerdere pH-waarden een andere kleur aangeeft.

V

valentie-elektron	Een valentie-elektron is een elektron dat zich in de buitenste bezette schil van een atoom bevindt.
verdunnen	Verdunnen is het toevoegen van extra oplosmiddel aan een oplossing. De hoeveelheid opgeloste stof blijft ongewijzigd.
verdunningsregel	De verdunningsregel is de aanduiding dat de hoeveelheid opgeloste stof ongewijzigd blijft bij het verdunnen van een oplossing.
verkorte structuurformule	Structuurformule waarbij de bindingen met waterstof niet worden getekend.
voorwerpeigenschappen	Voorwerpeigenschappen zijn eigenschappen die betrekking hebben op het voorwerp.

W

waterstofbrugkrachten	Waterstofbrugkrachten zijn intermoleculaire krachten die ontstaan tussen moleculen waarin een waterstofatoom gebonden is aan fluor, zuurstof of stikstof.
waterstofzouten	Waterstofzouten zijn zouten waarbij in de zuurrest nog één of meerdere waterstofatomen zijn gebonden.
wet van behoud van atoomsoorten	Bij een chemische reactie blijven de atoomsoorten en het aantal atomen behouden. Alle atoomsoorten die voorkomen in de reagentia zijn ook terug te vinden in de reactieproducten.
wet van behoud van massa	Bij een chemische reactie blijft in een afgesloten ruimte de totale massa gelijk. Dit is de wet van Lavoisier of de wet van behoud van massa.

Z

zeven	Scheidingstechniek voor heterogene mengsels op basis van verschil in deeltjesgrootte.
zout	Zouten zijn ionverbindingen tussen één of meerdere metaal- of ammoniumionen en één of meerdere zuurrestionen.
zure oplossing	Een zure oplossing ontstaat als de hoeveelheid stof van de waterstofionen groter is aan de hoeveelheid stof van de hydroxide-ionen.
zuur	Zuren zijn atoomverbindingen tussen één of meerdere waterstofatomen en een zuurrest.
zuur-base indicator	Een zuur-base indicator is een stof die een verschillende kleur aanneemt afhankelijk van de pH van de oplossing.
zuurrest	Het negatieve ion dat ontstaat bij het ioniseren van zuren.
zuivere stof	Een zuivere stof bestaat uit één stof.
zuurtegraad	De zuurtegraad van een oplossing is een maat om aan te geven of een oplossing zuur, neutraal of basisch is.
zuurstofgroep	De zuurstofgroep zijn de elementen die in de zesde hoofdgroep van het PSE staan.
zwak elektrolyt	Zwakke elektrolyten zijn stoffen waarvan het gedeelte dat oplost in water weinig in ionen ioniseert of dissocieert.
zwak zuur	Zwakke zuren lossen volledig op in water maar ioniseren slechts gedeeltelijk.

Begrippen chemie in de tweede graad secundair onderwijs

aardalkalimetalen	De aardalkalimetalen zijn de elementen die in de tweede hoofdgroep van het PSE staan
adsorberen	Adsorberen is een scheidingstechniek die gebaseerd is op het verschil in adsorptievermogen
aerosol	De verzamelnaam voor de mengsels rook en nevel.
alcohol	Alcoholen zijn organische verbindingen met als functionele groep een hydroxylgroep
alkaan	Alkanen zijn koolwaterstoffen met enkelvoudige bindingen tussen de koolstofatomen.
alkalimetalen	De alkalimetalen zijn de elementen die in de eerste hoofdgroep van het PSE staan.
alkeen	Alkenen zijn koolwaterstoffen met een dubbele binding tussen twee koolstofatomen.
analyse	Een analyse of ontleding is de omzetting van een samengestelde stof naar twee of meer enkelvoudige stoffen.
anion	Een anion is een negatief geladen ion.
anorganische stof	Anorganische stoffen zijn samengestelde stoffen die vooral voorkomen in de niet-levende natuur.
apolaire binding	Een apolaire binding ontstaat wanneer twee atomen met dezelfde EN-waarde een binding aangaan.
apolair molecule	Een molecule zonder nettoladingsverschuiving.
aq	Aanduiding voor waterige oplossing.
atoom	Een atoom is het kleinst mogelijk deeltje waaruit de materie is opgebouwd.
atoombinding	De atoombinding of covalente binding treedt op tussen twee niet- metaalatomen. De atomen stellen hun ongepaarde elektronen gemeenschappelijk.
atoomkern	De atoomkern is het centrale gedeelte van het atoom dat opgebouwd is uit protonen en neutronen.
atoomnummer (Z)	Het atoomnummer geeft het aantal protonen in een atoom weer.
atoomrooster	Roosterstructuur bij atoomverbindingen voor een aantal atomen in vaste toestand, zoals diamant en grafiet.
atoomsoort	Alle atomen met hetzelfde aantal protonen in de atoomkern behoren toe aan dezelfde atoomsoort of element.
atoomverbinding	De atoomverbinding is opgebouwd uit atomen die aan elkaar gebonden zijn via atoombindingen.

base	Basen zijn stoffen die een proton kunnen opnemen
basische oplossing	Een basische oplossing ontstaat als de hoeveelheid stof van de waterstofionen kleiner is aan de hoeveelheid stof van de hydroxide-ionen.
bestanddeel	Een bestanddeel is elke stof in een mengsel.
b-groep	De b-groep zijn de elementen die zich bevinden in de nevengroep op het PSE.
binaire verbinding	Binaire verbinding is een verbinding die bestaat uit 2 elementen.
binair zout	Een binair zout is een zout waarvan de zuurrest afkomstig is van een binair zuur
binair zuur	Binaire zuren zijn zuren die uit twee elementen bestaan: waterstof en een niet-metaal.
bindingselektronen	De bindingselektronen zijn de gemeenschappelijk gestelde elektronen bij een atoombinding.
boorgroep	De boorgroep zijn de elementen die in de derde hoofdgroep van het PSE staan.
brutoformule	De brutoformule van een stof geeft het aantal atomen van elke atoomsoort weer waaruit de molecule van die stof is opgebouwd. In geval van ionverbindingen geeft de brutoformule de formule-eenheid weer.
buffermengsel	Een buffermengsel is een mengsel dat ervoor zorgt ervoor dat de pH van een oplossing binnen bepaalde grenzen weinig verandert bij toevoeging van kleine hoeveelheden zuur of base

carbonzuur	De carbonzuren zijn koolstofverbindingen met als functionele groep de carboxylgroep (-COOH).
carboxylgroep	De carboxylgroep is de functionele groep van de carbonzuren.
centrifugeren	Het centrifugeren is een scheidingstechniek voor emulsies en suspensies op basis van verschil in massadichtheid.
chemie	Chemie is de wetenschap die de samenstelling en verandering van de materie bestudeerd en de energieveranderingen die hiermee gepaard gaan.
chemische energie	De chemische energie van een stof is de totale hoeveelheid energie aanwezig in deze stof.
chemische reactie	Een chemisch verschijnsel of reactie is een proces waarbij de samenstelling van de materie verandert.
coëfficiënt	Een coëfficiënt geeft het aantal moleculen weer.
concentratie	De concentratie van een oplossing geeft aan hoeveel opgeloste stof er in een bepaald volume oplossing aanwezig is.
constante van Avogadro (N_A)	De constante van Avogadro geeft weer hoeveel deeltjes aanwezig zijn in één mol van om het even welke stof. N_A = 6,02 . 10²³ .
covalente binding	De atoombinding of covalente binding treedt op tussen twee niet-metaalatomen. De atomen stellen hun ongepaarde elektronen gemeenschappelijk.

decanteren	Decanteren is een scheidingstechniek die gebaseerd is op het verschil in massadichtheid.
deelreacties	Oxidatie en reductie zijn de deelreacties van een redoxreactie.
destillaat	Het destillaat is de stof die bij destilleren het eerst uit het mengsel verdampt.
destilleren	Destilleren is een scheidingstechniek die gebaseerd is op het verschil in kooktemperatuur.
dipoolkrachten	Dipoolkrachten zijn intermoleculaire krachten die optreden als gevolg van polaire moleculen.
dipoolmolecule	Polaire molecule of dipoolmolecule is een molecule met een nettoladingsverschuiving.
direct waarneembare stofeigenschappen	Stofeigenschappen die je zintuiglijk kan waarnemen.
dispersiekrachten	Dispersiekrachten zijn intermoleculaire krachten die optreden als gevolg van de voortdurende beweging van elektronen in een molecule.
dissociatie	Dissociatie is het proces waarbij ionen uit de ionverbindingen vrijkomen wanneer ze oplossen in water.
dissociatievergelijking	Dissociatievergelijking is een vergelijking die de dissociatie van een ionverbinding weergeeft
doublet	Doublet of elektronenpaar.
drievoudige binding	Een drievoudige binding is een atoombinding waarbij elk bindingsatoom drie elektronen gemeenschappelijk stelt.
dubbele binding	Een dubbele binding is een atoombinding waarbij elk bindingsatoom twee elektronen gemeenschappelijk stelt.

edelgasconfiguratie	De edelgasconfiguratie is een stabiele elektronenconfiguratie van een element dat evenveel valentie-elektronen heeft als een edelgas, nl. twee voor helium en acht voor alle andere edelgassen.
edelgassen	De edelgassen zijn de elementen die in de achtste hoofdgroep van het PSE staan.
eenheidslading	De elementaire lading of eenheidslading is de lading van één proton.
elektrolyt	Een elektrolyt is een samengestelde stof die in gesmolten toestand en/of opgelost in water vrije ionen vormen en in die toestand de elektrische stroom geleidt.
elektron (e^–)	Een elektron is het klein negatief geladen deeltje dat zich rond de atoomkern bevindt
elektronegatief element	Een elektronegatief element is een element dat elektronen kan opnemen om een stabiele edelgasconfiguratie te bekomen. Een elektronegatief element vormt negatieve ionen of anionen.
elektronegatieve waarde (EN-waarde)	De elektronegatieve waarde van een atoom geeft aan hoe sterk het atoom de neiging heeft om de bindingselektronen naar zich toe te trekken.
elektronenpaar	Doublet of elektronenpaar.
elektronenstipmodel	Elektronenstipmodel of Lewisnotatie is een vereenvoudigde voorstelling van de valentie-elektronen rond een atoomkern.
elektropositief element	Een elektropositief element is een element dat elektronen kan afgeven om een stabiele edelgasconfiguratie te bekomen. Een elektropositief element vormt positieve ionen of kationen.
element	Alle atomen met hetzelfde aantal protonen in de atoomkern behoren toe aan dezelfde atoomsoort of element.
elementaire lading	De elementaire lading of eenheidslading is de lading van één proton.
emulsie	Een emulsie bestaat uit fijne vloeistofdeeltjes in een andere vloeistof.
endo-energetische reactie	Een endo-energetische reactie is een reactie waarbij energie wordt opgenomen.
energie-inhoud	Energie-inhoud van een stof is de totale hoeveelheid energie in een stof.
energieniveau	Energieniveau of schil is de plaats waar elektronen zich bevinden rond de atoomkern volgens het atoommodel van Bohr.
energieomzetting	Energieomzetting of energieverandering is de energie-uitwisseling die optreedt met de omgeving bij een chemische reactie.
energieverandering	Energieomzetting of energieverandering is de energie-uitwisseling die optreedt met de omgeving bij een chemische reactie.
enkelvoudige binding	Een enkelvoudige binding is een atoombinding waarbij elk bindingsatoom één elektron gemeenschappelijk stelt.
enkelvoudige stof	Een enkelvoudige stof is een stof waarvan de moleculen bestaan uit één atoomsoort.
essentiële ionenreactievergelijking	De essentiële ionenreactievergelijking geeft de combinatie van de ionen weer die een neerslag, gas of neutralisatie veroorzaken.
exo-energetische reactie	Een exo-energetische reactie is een reactie waarbij energie wordt afgegeven.
extraheren	Extraheren is een scheidingstechniek die gebaseerd is op het verschil in oplosbaarheid.
extractiemiddel	Een extractiemiddel is een stof, die één of meerdere bestanddelen uit een mengsel oplost bij het extraheren.

filtraat	Het filtraat is de vloeistof die door de filter gelopen is.
filtreren	Filtreren is een scheidingstechniek die gebaseerd is op het verschil in deeltjesgrootte.
formule-eenheid	De formule-eenheid is een vereenvoudigde voorstelling van een ionverbinding.
functionele groep.	Gemeenschappelijk atoom of atoomgroep voor stoffen in eenzelfde stofklasse.
fysische constante	Specifieke stofeigenschappen zoals kookpunt, smeltpunt.
fysisch verschijnsel	Een fysisch verschijnsel is een proces waarbij de samenstelling van de materie niet verandert.

gasmengsel	Homogeen mengsel van twee of meer gassen.
gasontwikkelingsreactie	Een gaswikkelingsreactie is een chemisch proces waarbij door het samenvoegen van elektrolytoplossingen gasbellen in een vloeistof ontstaan.
gasvorming	Stofverandering waarbij een schuim gevormd wordt.
gehydrateerd ion	Een gehydrateerd ion is een ion dat omringd is door watermoleculen.
geleider	Een stof of een oplossing die verplaatsbare ladingen bevat.
geometrie	De geometrie van een molecule is de ruimtelijke schikking van de atomen ten opzichte van elkaar.
groep	Een kolom in het PSE noem je een groep.
grof mengsel	Heterogeen mengsel van vaste stoffen.

halogenen	De halogenen zijn de elementen die in de zevende hoofdgroep van het PSE staan.
heterogeen mengsel	Bij een heterogeen mengsel kun je de bestanddelen onderscheiden met het blote oog.
hoeveelheid stof	In de chemie druk je een hoeveelheid stof uit in mol.
homogeen mengsel	Bij een homogeen mengsel kun je de bestanddelen niet onderscheiden met het blote oog.
hoofdgroep	De hoofdgroepen zijn de a-groepen en groep 0 van het PSE.
hydraat	Hydraten zijn zouten die in hun kristalstructuur water bezitten.
hydroxide	De hydroxiden zijn ionverbindingen tussen een metaalion en één of meerdere hydroxide-ionen.
hydroxide-ionen	De functionele groep van hydroxiden.
hydroxylgroep	De functionele groep van alcoholen.

index	Een index geeft aan hoe vaak je eenzelfde atoomsoort terugvindt in een molecule.
intermoleculaire krachten	Intermoleculaire krachten zijn krachten tussen moleculen onderling.
inert	Een inerte stof, is een stof die weinig reactief is.
intramoleculaire krachten	Intramoleculaire krachten zijn de chemische bindingskrachten tussen de atomen van een atoomverbinding.
ion	Een ion is een geladen deeltje.
Ion-dipoolkrachten	Ion-dipoolkrachten zijn de zeer sterke intermoleculaire aantrekkingskrachten tussen ionen en dipoolmoleculen.
Ion-ionkracht	Aantrekkingskracht tussen de tegengesteld geladen ionen in een ionverbinding.
ionbinding	Een ionbinding treedt op tussen metaalionen en niet-metaalionen.
ionenuitwisselingsreacties	Ionenuitwisselingsreacties zijn reacties tussen tegengesteld geladen ionen van twee elektrolyten in water
ionisatie	Ionisatie is het proces waarbij sommige polaire moleculen ionen vormen wanneer ze oplossen in water.
ionisatievergelijking	Een ionisatievergelijking is een vergelijking die de ionisatie van polaire moleculen in water weergeeft.
ionrooster	In een ionrooster zijn alle ionen geordend volgens een regelmatig patroon.
ionverbinding	Een ionverbinding is het geheel van positieve en negatieve ionen.
ionvorming	Ionvorming is het proces waarbij atomen elektronen uitwisselen om te komen tot een edelgasconfiguratie.
isolator	Een stof of een oplossing die geen verplaatsbare ladingen bevat.
IUPAC-benaming	IUPAC-benaming of systematische benaming.

karakteristieke groep	Gemeenschappelijk atoom of atoomgroep voor stoffen in eenzelfde stofklasse.
kation	Een kation is een positief geladen ion.
koolstofgroep	De koolstofgroep zijn de elementen die in de vierde hoofdgroep van het PSE staan.
koolstofverbinding	Organische stoffen of koolstofverbindingen zijn stoffen die hoofdzakelijk in de levende natuur voorkomen.
koolwaterstof	Een koolwaterstof is een verbinding waarin uitsluitend koolstof- en waterstofatomen zitten.
kristalliseren	Kristalliseren is een scheidingstechniek die gebaseerd is op het verschil in kookpunt.

ladingsvector	De ladingsvector geeft de ladingsverschuiving van de bindingselektronen in een polaire binding aan.
ladingsverschuiving	De verschuiving van de bindingselektronen in een polaire binding.
legering	Homogeen mengsel van vaste stoffen.
Lewisnotatie	Elektronenstipmodel of Lewisnotatie is een vereenvoudigde voorstelling van de valentie-elektronen rond een atoomkern

massaconcentratie (c_m)	De massaconcentratie van een oplossing is de verhouding van de massa opgeloste stof uitgedrukt in gram tot het volume van de oplossing uitgedrukt in liter.
massadichtheid	Massadichtheid is de verhouding tussen de massa en het volume van een stof.
massagetal (A)	Het massagetal van een atoom is de som van het aantal protonen en neutronen in de atoomkern.
materie	Materie is de verzamelnaam voor alle stoffen. Het omvat alles wat een massa heeft.
meetbare stofeigenschap	Stofeigenschappen die te bepalen zijn met meettoestellen.
mengsel	Een mengsel bestaat uit verschillende stoffen.
metaal	Een metaal is een elektropositief element. Een metaal geeft elektronen af om de edelgasconfiguratie te bekomen. Er ontstaat een positief ion of kation.
metaalbinding	en metaalbinding is een binding waarbij de metaalatomen hun elektronen van de buitenste schil afgeven. De hierbij ontstane positieve metaalionen vormen samen met de afgegeven elektronen de basis van het metaalrooster. De losgekomen elektronen kunnen zich vrij bewegen tussen de metaalionen.
metaaloxide	Metaaloxiden zijn ionverbindingen tussen metaalionen en oxide-ionen.
metaalrooster	In een metaalrooster zitten positieve metaalionen op regelmatige afstand van elkaar. De losgekomen elektronen kunnen zich vrij bewegen tussen de metaalionen.
minerale stof	Anorganische of minerale stoffen zijn samengestelde stoffen die vooral voorkomen in de niet-levende natuur.
mol	De mol is de eenheid waarmee je een hoeveelheid stof uitdrukt.
molaire concentratie (c)	De molair concentratie van een oplossing is de verhouding van de hoeveelheid opgeloste stof uitgedrukt in mol tot het volume van de oplossing uitgedrukt in liter.
molaire massa (M)	De molaire massa is de massa van 1 mol deeltjes en wordt uitgedrukt in g/mol.
molair volume (V_m)	Het molair volume is het volume dat 1 mol van een stof inneemt
molecule	Een molecule is een groep aan elkaar gebonden atomen.
molecuulmodel	Een molecuulmodel is de voorstellingswijze van hoe atomen een molecule vormen.
molecuulrooster	Roosterstructuur van moleculen in vaste toestand die volgens een bepaald patroon zijn geordend.
molverhouding	Molverhouding is de verhouding van de coëfficiënten zoals weergegeven in een reactievergelijking.

natuurlijke stoffen	Natuurlijke stoffen zijn stoffen die in de natuur voorkomen.
neerslagreactie	Neerslagreactie is een chemisch proces waarbij door het samenvoegen van elektrolytoplossingen vaste deeltjes in een vloeistof ontstaan.
neerslagvorming	Stofverandering waarbij een suspensie ontstaat.
neutrale oplossing	Een neutrale oplossing ontstaat als de hoeveelheid stof van de waterstofionen gelijk is aan de hoeveelheid stof van de hydroxide-ionen.
neutralisatiereactie	Een neutralisatiereactie is een chemisch proces van een zuur en een hydroxide waarbij zout en water ontstaat.
neutron (n⁰)	Een neutron is het neutraal deeltje dat zich in de atoomkern bevindt.
nettoladingsverschuiving	De vectoriële som van alle ladingvectoren in een polair of apolair molecule.
nevel	Mengsel van kleine vloeistofdruppels in een gas.
nevengroepen	De nevengroepen zijn de b-groepen van het PSE.
niet-elektrolyt	Een niet-elektrolyt is een samengestelde stof die bij het oplossen geen ionen vormt en dus de elektrische stroom niet geleidt.
niet-metaal	Een niet-metaal is een elektronegatief element. Een niet-metaal neemt elektronen op om de edelgasconfiguratie te bekomen. Er ontstaat een negatief ion of anion.
niet-metaaloxide	Niet-metaaloxiden zijn atoomverbindingen van niet-metaalatomen en zuurstofatomen.
normaal alkaan	Alkanen waarbij alle C-atomen één lange keten vormen.
nucleonen	Nucleonen of kerndeeltjes.

omslaggebied	Het omslaggebied is het pH-gebied waarin de kleurverandering van een zuur-base-indicator gebeurt.
ongepaard elektron	Een apart elektron in de buitenste schil van een atoom.
ontleding	Een analyse of ontleding is de omzetting van een samengestelde stof naar twee of meer enkelvoudige stoffen.
oplosbaarheidstabel	De oplosbaarheidstabel geeft informatie over de mogelijkheid tot neerslagvorming bij een ionenuitwisselingsreactie.
oplossing	Een oplossing bestaat uit een vloeistof, vaste stof of een gas opgelost in een vloeistof.
organische stof	Organische stoffen of koolstofverbindingen zijn stoffen die hoofdzakelijk in de levende natuur voorkomen .
oxidatie	Een oxidatie is een chemisch proces waarbij het oxidatiegetal van een element stijgt en elektronen worden afgestaan.
oxidatiegetal (OG)	Het oxidatiegetal (OG) is de denkbeeldige lading die een atoom krijgt als alle bindingen met de atomen van een ander element in die verbinding ionbindingen zijn.
oxidator	Een oxidator is een stof die elektronen opneemt.
oxide	Oxiden zijn binaire verbindingen die zuurstof bevatten.
oxozuur	Een oxozuur is een zuur dat bestaat uit drie elementen: waterstof, een centraal niet-metaal en zuurstof.

partieel negatieve lading	De partieel lading of deellading welke het meest elektronegatieve atoom krijgt in een polaire binding.
partieel positieve lading	De partieel lading of deellading welke het minst elektronegatieve atoom krijgt in een polaire binding.
periode	Een rij in het PSE noem je een periode.
pH	De pH is het negatief logaritme van de evenwichtsconcentratie aan H⁺ – ionen en geeft de zuurgraad van een oplossing weer.
pH-schaal	De pH-schaal is de schaal van 0 tot 14 wat de zuurtegraad van een oplossing aangeeft.
proton (p⁺)	Een proton is het positief geladen deeltje dat zich in de atoomkern bevindt.
Periodiek Systeem van de Elementen (PSE)	Het Periodiek Systeem van de Elementen ordent de elementen die men tot op vandaag kent volgens toenemend atoomnummer in een tabel .
polaire binding	Een polaire binding ontstaat wanneer twee atomen met een verschillende EN-waarde een binding aangaan.
polaire molecule	Polaire molecule of dipoolmolecule is een molecule met een nettoladingsverschuiving.

reactiepijl	De reagentia en reactieproducten in een reactievergelijking worden gescheiden met behulp van een reactiepijl.
reactieproduct	Een reactieproduct of eindstof is de stof die gevormd wordt tijdens een reactie.
reactievergelijking	Een reactievergelijking is een symbolische voorstelling van een chemische reactie.
reagens	Een reagens of beginstof is de stof die tijdens een reactie een verandering ondergaat.
redoxreactie	Een reactie waarbij het OG van een element toeneemt en het OG van een ander element afneemt
reductie	Een reductie is een chemisch proces waarbij het oxidatiegetal van een element daalt en elektronen worden opgenomen.
reductor	Een reductor is een stof die elektronen afgeeft.
relatieve atoommassa A_r	Duid aan hoeveel maal de absolute atoommassa van een atoomsoort groter is dan de atoommassa-eenheid.
relatieve molecuulmassa M_r	Is de verhouding van de absolute molecuulmassa van een molecule tot de atoommassa-eenheid.
residu	Het residu is de stof die achterblijft na filtreren of destilleren.
rook	Heterogeen mengsel van kleine vaste deeltjes in een gas.

samengestelde stof	Een samengestelde stof is een stof waarvan de moleculen bestaan uit meerdere atoomsoorten.
scheidingsschema	Een overzichtelijke manier om de gebruikte scheidingstechnieken bij een complex mengsel voor te stellen.
scheidingstechnieken	Om mengsels te scheiden in zuivere stoffen gebruik je scheidingstechnieken.
schil	Energieniveau of schil is de plaats waar elektronen zich bevinden rond de atoomkern volgens het atoommodel van Bohr.
schuim	Heterogeen mengsel van een gas in een vloeistof.
stamnaam	De stamnaam geeft aan hoeveel koolstofatomen er in de koolstofketen aanwezig zijn.
sterke elektrolyt	Sterke elektrolyten zijn stoffen waarvan het gedeelte dat oplost in water volledig in ionen ioniseert of dissocieert.
sterk zuur	Een zuur waarbij alle moleculen ioniseren in een oplossing.
stikstofgroep	De stikstofgroep zijn de elementen die in de vijfde hoofdgroep van het PSE staan.
stocknotatie	Bij de stocknotatie maak je gebruik van oxidatiegetallen in de systematische naam.
stofeigenschappen	Stofeigenschappen zijn eigenschappen die betrekking hebben op de stof(fen) waaruit het voorwerp opgebouwd.
stoffenreactievergelijking	De stoffenreactievergelijking geeft de reactie weer met de formules van alle reagentia en reactieproducten bij een ionenuitwisselingsreactie.
stofklasse	Een stofklasse is een groep stoffen met gelijkaardige chemische eigenschappen.
stofverandering	Stofomzetting bij een chemische reactie.
stofomzetting	De vorming van nieuwe stoffen bij een chemische reactie.
stoichiometrie	Stoichiometrie is de verhouding waarin reagentia met elkaar reageren en reactieproducten vormen.
structuurformule	De structuurformule is een tweedimensionele weergave van de verschillende atomen en alle atoombindingen ertussen.
suspensie	Een suspensie bestaat uit fijne vaste deeltjes in een vloeistof.
symbool	Elk element heeft een naam die je met een symbool kunt voorstellen.
synthese	Een synthese of samenstelling is de omzetting van enkelvoudige stoffen naar samengestelde stof.
synthetische stoffen	Synthetische stoffen zijn stoffen die bereid worden in de chemische industrie.
systematische naam	De systematische naam van een stof is de naam van die stof die volgens internationale afspraken stapsgewijs wordt opgebouwd.

ternaire zout	Ternaire zouten zijn zouten waarvan de zuurrest afkomstig is van een ternair zuur.
ternair zuur	Ternaire zuren zijn zuren die opgebouwd zijn uit 3 elementen: waterstof, een niet-metaal en zuurstof.
triviale naam	De triviale naam of gebruiksnaam van een stof is de naam die in het dagelijks leven gebruikt wordt.

uitdampen	Scheidingstechniek voor homogene mengsels op basis van kooktemperatuur.
unit	Internationale atoommassa-eenheid, gelijk aan 1/12^de van de massa van een C-atoom.
universele indicator	De universele indicator is een mengsel van verschillende zuur-base-indicatoren waardoor het voor meerdere pH-waarden een andere kleur aangeeft.

valentie-elektron	Een valentie-elektron is een elektron dat zich in de buitenste bezette schil van een atoom bevindt.
verdunnen	Verdunnen is het toevoegen van extra oplosmiddel aan een oplossing. De hoeveelheid opgeloste stof blijft ongewijzigd.
verdunningsregel	De verdunningsregel is de aanduiding dat de hoeveelheid opgeloste stof ongewijzigd blijft bij het verdunnen van een oplossing.
verkorte structuurformule	Structuurformule waarbij de bindingen met waterstof niet worden getekend.
voorwerpeigenschappen	Voorwerpeigenschappen zijn eigenschappen die betrekking hebben op het voorwerp.

waterstofbrugkrachten	Waterstofbrugkrachten zijn intermoleculaire krachten die ontstaan tussen moleculen waarin een waterstofatoom gebonden is aan fluor, zuurstof of stikstof.
waterstofzouten	Waterstofzouten zijn zouten waarbij in de zuurrest nog één of meerdere waterstofatomen zijn gebonden.
wet van behoud van atoomsoorten	Bij een chemische reactie blijven de atoomsoorten en het aantal atomen behouden. Alle atoomsoorten die voorkomen in de reagentia zijn ook terug te vinden in de reactieproducten.
wet van behoud van massa	Bij een chemische reactie blijft in een afgesloten ruimte de totale massa gelijk. Dit is de wet van Lavoisier of de wet van behoud van massa.

zeven	Scheidingstechniek voor heterogene mengsels op basis van verschil in deeltjesgrootte.
zout	Zouten zijn ionverbindingen tussen één of meerdere metaal- of ammoniumionen en één of meerdere zuurrestionen.
zure oplossing	Een zure oplossing ontstaat als de hoeveelheid stof van de waterstofionen groter is aan de hoeveelheid stof van de hydroxide-ionen.
zuur	Zuren zijn atoomverbindingen tussen één of meerdere waterstofatomen en een zuurrest.
zuur-base indicator	Een zuur-base indicator is een stof die een verschillende kleur aanneemt afhankelijk van de pH van de oplossing.
zuurrest	Het negatieve ion dat ontstaat bij het ioniseren van zuren.
zuivere stof	Een zuivere stof bestaat uit één stof.
zuurtegraad	De zuurtegraad van een oplossing is een maat om aan te geven of een oplossing zuur, neutraal of basisch is.
zuurstofgroep	De zuurstofgroep zijn de elementen die in de zesde hoofdgroep van het PSE staan.
zwak elektrolyt	Zwakke elektrolyten zijn stoffen waarvan het gedeelte dat oplost in water weinig in ionen ioniseert of dissocieert.
zwak zuur	Zwakke zuren lossen volledig op in water maar ioniseren slechts gedeeltelijk.

Begrippen chemie in de tweede graad secundair onderwijs

A

B

C

D

E

F

G

H

I

K

L

M

N

O

P

R

S

T

U

V

W

Z

Begrippen chemie in de tweede graad secundair onderwijs

Steekkaarten

Zoektermen

Een UCLL project

Partners

Delen