Hoofdstuk 17 – Experimenten

1. Bereidingen

1.1.Bereiding van alleskleverlijm

 

• Info: De zelfbereide alleskleverlijm bij deze proef is een voorbeeld van een lijm waarbij het bindmiddel is opgelost in een vloeistof.
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen:1 stukje polystyreen
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 20 min
• Begrippen:  bereiding

1.2. Bereiding van ureumformaldehydehars

• Info: Bereiding door polycondensatie van ureum en formol ontstaat een 3-dimensioneel netwerk
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen:  6 ml 40% formaldehyde – 4 ml H₂SO₄ 1mol/l – 5 g ureum
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 20 min
• Begrippen:  bereiding

1.3. Bereiding van bakeliet

• Info: Bereiding door polycondensatie van resorcinol en formol ontstaat een 3-dimensioneel netwerk
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: 10 gram resorcinol –  12 ml 40 % formaldehyde – 1 ml NaOH 5mol/l
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 20 min
• Begrippen:  bereiding

1.4. Bereiding van een tijdelijke crosslinked polymeer

• Info: Bereiding door reacties op PVA en borax ontstaat een 3-dimensioneel netwerk. Crosslinkedpolymeren ontstaan door cross-linking. Dit is een bijzondere vorm van polymerisatie. Hierbij worden tussen de ketens sterke chemische bindingen of ‘cross-links’ / dwarsverbindingen gevormd. 
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: 1 flesje methylrood indicator – 20 ml polyvinylalcohol – 5 ml natriumboraatoplossing – Enkele druppels HCl-oplossing (2mol/l) – Enkele druppels NaOH-oplossing (2mol/l)
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 20 min
• Begrippen:  bereiding

1.5.  Bereiding van nylon-6

• Info: De bereiding van nylon berust op een condensatiereactie. Men spreekt van een condensatiereactie als bij de vorming van de macromolecule kleine stabiele moleculen (H₂O, NH₃… ) afgesplitst worden.
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: Sebacylchloride – Hexamethyleendiamine
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 20 min
• Begrippen:  bereiding

1.6. Bereiding van polyester uit adipinezuur en glycerine

• Info: De bereiding van polyester op basis van glycerol en adipinezuur
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: 2,75 ml glycerine – 6 g adipinezuur
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 20 min
• Begrippen:  bereiding

1.7. Bereiding van polystyreen

• Info: De bereiding van polystyreen door een polymerisatie van styreen
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: 0,3 g ijzer (III)chloride hexahydraat – 2 ml styreen
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 25 min
• Begrippen:  bereiding

1.8. Bereiding van polyurethaanschuim

• Info: Door reactie tussen een diisocyanaat en een lineair polydiol verkrijgt men thermoplastische lineaire polyurethanen
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: 5 ml desmodur – 5 ml desmophen
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 25 min
• Begrippen:  bereiding

1.9. Bereiding van PVA

• Info: Bereiden door PVA op te lossen in aceton en dan het aceton uitdampen
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: 100ml gedemineraliseerd water – 4g polyvinylalcohol – 10ml aceton
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 25 min
• Begrippen:  bereiding

1.10. Bereiding van resorcinolformaldehydehars

• Info: Bereiden door polycondensatie van resorcinol en formol
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: 10 g resorcinol – 40 ml formaldehyde 40 %
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 25 min
• Begrippen:  bereiding

1.11. Kunststofzijde

• Info: Bereiden van zijde door cellulose van een filtreerpapier in basisch milieu
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: Kopersulfaat 5g – Geconcentreerde ammoniak – HCl – Natriumhydroxide 2mol/l
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 25 min
• Begrippen:  bereiding

1.12. Productie van celluloid

• Info: Bereiden van celluloïd door behandeling van wol
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: 15ml salpeterzuur (65%) – 30ml zwavelzuur (96%) – Wol – Campher= C₁₀H₁₆O – Mangaandioxide – Aceton – Ethanol
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 25 min
• Begrippen:  bereiding

1.13. Productie van celluloidfolie

• Info: Bereiden van celluloïd door behandeling van wol
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: Campher – Butaan-1-ol – Aceton – Vaseline – wol
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 25 min
• Begrippen:  bereiding

1.14. Synthese van nylon

• Info: Bereiden van nylon met een dicarbonzuur en een diaminozuur
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: 2g NaOH – 6g hexamethyleendiamine – 250 ml n-heptaan -) 5 ml sebacylchloride
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 25 min
• Begrippen:  bereiding

1.15. Synthese van nylon 2

• Info: Bereiden van nylon met een dicarbonzuur en een diaminozuur. Nylon kunnen we onderverdelen bij de vezels. De belangrijkste vezel in het dagelijkse leven is de polyamiden of nylon. De bereiding van nylon berust op een condensatiereactie. 
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: 2g NaOH – 6g hexamethyleendiamine – 250 ml n-heptaan -) 5 ml sebacylchloride
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 25 min
• Begrippen:  bereiding

1.16. Maken van een kameleonballetje

• Info: Bereiden van alginaatgel door reactie van alginaat in een calciumhoudende oplossing
• Chemische stoffen: 2 gram Natriumalginaat – 1 gram Calciumchloride of 100 ml CaCl₂-oplossing – 1 ml Geconcentreerd HCl
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 25 min
• Begrippen:  bereiding

1.17. Polycondensatie met glycerol en boorzuur

• Info: Hoe kun je een polycondensatie uitvoeren met glycerol en boorzuur? Condensatiereactie tussen reagentia. 
• Chemische stoffen: borax –  watervrij Glycerine
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 25 min
• Begrippen:  bereiding

1.18. Bereiding van acrylglas

• Info: Hoe kun je acrylglas maken ? Door een polymerisatie van het monomeer methylmetacrylzuur
• Chemische stoffen:  Metacrylzuurmethylester – sudanrood – aceton
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 25 min
• Begrippen:  bereiding

2. Bioplastic

2.1.Afbraaksnelheid van bioplastic

• Info: Hoe vergaan bioplastic.? Het afbreekproces van verschillende stalen wordt vergeleken.
• Chemische stoffen:  bioplastiek – grond – verpakkingsmateriaal (bio/niet bio)
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 25 min
• Begrippen:  bioplastics

2.2. Biologisch plastic

• Info: Hoe maak je een biologisch afbreekbare plastic van aardappelen?
• Chemische stoffen:  8 à 9 grote aardappelen – glycerol
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 25 min
• Begrippen:  bioplastics

2.3. Chitine in schaaldieren

• Info:De schalen van krabben, kreeften en garnalen bestaan voor een groot deel uit calciumcarbonaat. Chitine is een polymeer van N acetyl-D-glucosamine. Met een eenvoudige proef is dit chitinegehalte in schalen te bepalen. Los eerst de schaal op in verdund zuur. Er blijft eiwit over. Dit eiwit los je deels op door koken in een natriumhydroxideoplossing. Uiteindelijk blijft chitine over. Met ether en alcohol maak je de chitine watervrij.
• Moeilijkheid: gemiddeld
• Chemische stoffen:  schalen van krabben, kreeften of garnalen – 50 ml HCl-opl 2mol/l – 50 ml NaOH-opl 1mol/l – norvanol D (ethanol 96% + ether)
• Thema: scheidingstechnieken– biochemie – kunststoffen 
• Tijd:35 min
• Begrippen: identificatie – extractie – bioplastic

2.4. Eetbare folie uit zetmeel

• Info: Hoe kun je eetbare foliën maken uit zetmeel? Verantwoordelijk voor de filmvorming van de zetmeel zijn de inter- en intramoleculaire waterstofbindingen. Vooral e gestrekte amylosemoleculen zorgen voor een folie. Door partiële hydrolyse worden de amylopectinemoleculen licht afgebroken. Daarbij wordt de folievorming gemakkelijker. Filmvorming met zuiver zetmeel is door de vorming van intermoleculaire bindingen bij de kristalvorming moeilijker. 
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: (rijst)zetmeel (3g) – glycerine oplossing (85%) – zoutzuur 0,1mol/l – NaOH 0,1mol/l
• Thema: biochemie  – kunststoffen
• Tijd: 20 min
• Begrippen: mengsel – bioplastic 

2.5. Identificatie van bioplastic

• Info: Zetmeelkunststoffen kunnen aangetoond worden met een I₂-oplossing. Er ontstaat dan een donkerblauwe oplossing door het zetmeel-lugol complex dat gevormd wordt.
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: stukje brood – lugol – water
• Thema: biochemie  – kunststoffen
• Tijd: 10 min
• Begrippen: mengsel – bioplastic 

2.6. Kunststof uit melk

• Info: In melk zit een stof dat caseïne heet. Normaal gesproken is die caseïne opgelost in de melk. Maar als je zure azijn toevoegt, verandert de caseïne een beetje. Het stofje lost dan niet meer op in de melk. Daardoor komen er plastic lijkende brokjes in de melk.
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: huishoudazijn (100 ml) – volle melk (200 ml)
• Thema: kunststoffen- biochemie
• Tijd: 60 min
• Begrippen: bioplastics

2.7. Kunststof uit rijstzetmeel

• Info: Voor de productie van zetmeelplastics wordt natief zetmeel gemengd met weekmakers (water en glycerol) en door een extruder geleid.
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: maïszetmeel of rijststijfsel – glycerol – voedingskleurstof – huishoudazijn
• Thema: kunststoffen- biochemie
• Tijd: 60 min
• Begrippen: bioplastics

2.8. Polymelkzuur

• Info: Voor de productie van polymelkzuur gebeurt een polycondensatiee aan de hand van aanwezige alcohol- en carbonzuurfuncties
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen:vaseline melkzuur (5 ml) – SnCl₂
• Thema: kunststoffen- biochemie
• Tijd: 60 min
• Begrippen: bioplastics

2.9. Rode gummibeertjes in een proefbuisje

• Info: Voor de productie van alginaatgel kan vertrokken worden van gelatine in gummibeertjes
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen:  Natriumalginaat-rodekoolsapmenging- 4 druppels zoutzuur geconcentreerd
• Thema: kunststoffen- biochemie
• Tijd: 60 min
• Begrippen: bioplastics

2.10. Zetmeellijm

• Info:De zetmeelmoleculen en het water vormen samen een colloïdale oplossing. De lijm plakt heel goed, zolang je er maar voor zorgt dat de lijm droog blijft en de zetmeel moleculen niet opnieuw kunnen oplossen. Behangplaksel wordt van zetmeel gemaakt, daarom kun je behang er goed afhalen met stoom.
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: 1 aardappel – papier, kunststof – water
• Thema:biochemie – kunststoffen
• Tijd: 20 min
• Begrippen: zetmeel – intermoleculaire krachten – bioplastics

2.11. Zwavelpolymeer

• Info:Bereiding van een polymeer uit zwavel door verhitting
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: zwavel – water
• Thema:kunststoffen
• Tijd: 20 min
• Begrippen:  intermoleculaire krachten – plastics

2.12. Kombucha

• Info: Hoe maak je een bioplastic met zwarte thee? Je maakt een bioplastic van thee door dat je een systeem creëert waarbij gist en bacteriën in symbiose met elkaar werken.
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: Warm water – Zwarte thee – Appel ciderazijn – Suiker
• Thema: kunststoffen- biochemie
• Tijd: 60 min
• Begrippen: bioplastics

3. Cellulosepolymeer

3.1. Nitrocellulose

• Info: Ontbrandt een pingpongballetje als we dit aansteken? Katoenen watten bestaan voor vrijwel 100% uit cellulose, een polymeer van ß D-glucose, bestaande uit lange onvertakte ketens met 2000-3000 glucose-eenheden. Door de reactie met salpeterzuur, hierboven in rood aangegeven als HONO₂, ontstaat de nitraat ester van cellulose.
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: Salpeterzuur 70%: HNO_{3 –} Zwavelzuur 98%: H₂SO_{4 –} Natriumwaterstofcarbonaat: NaHCO_{3 –} Watten (100% katoen) – IJsgruis
• Thema: kunststoffen- biochemie
• Tijd: 20 min
• Begrippen: bioplastics

3.2. Bereiding van celluloid

• Info: Bereiden van celluloïd door behandeling van wol
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: 15ml salpeterzuur (65%) – 30ml zwavelzuur (96%) – Wol – Campher= C₁₀H₁₆O – Mangaandioxide – Aceton – Ethanol
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 25 min
• Begrippen:  bereiding

3.3. Bereiding van celluloidfolie

• Info: Bereiden van celluloïd door behandeling van wol
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: Campher – Butaan-1-ol – Aceton – Vaseline – wol
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 25 min
• Begrippen:  bereiding

3.4. Rokende pingpongbal

• Info: Wat gebeurt er als een pingpongbal wordt aangestoken? Een pingpongbal is opgebouwd uit celluloïde. Dit is een stof die zeer ontvlambaar is. In  aluminiumpapier gaat dit echter smeulen waardoor er witte rook ontstaat.
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: Pingpongbal – aluminiumfolie
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 15 min
• Begrippen: eigenschappen van kunststoffen

 4. Formaldehydeharsen

4.1.Bereiding van bakeliet

• Info: Bereiding door polycondensatie van resorcinol en formol ontstaat een 3-dimensioneel netwerk
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: 10 gram resorcinol –  12 ml 40 % formaldehyde – 1 ml NaOH 5mol/l
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 20 min
• Begrippen:  bereiding

4.2. Bereiding van resorcinolformaldehydehars

• Info: Bereiden door polycondensatie van resorcinol en formol
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: 10 g resorcinol – 40 ml formaldehyde 40 %
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 25 min
• Begrippen:  bereiding

5. Fysische en chemische eigenschappen

5.1. 25 plooien en wat gebeurt er dan?

• Info: We plooien elk strookje 25 maal. Bij de laatste keer dat we het strookje plooien, houden we het in de geplooide stand.
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: 7 strookjes kunstof in verschillende kleuren: beige, grijs, transparant, wit, zwart en bruin
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 15 min
• Begrippen: eigenschappen

5.2. Afbraak van een gel

• Info: In de haargel zit een polyelektrolyt (hydroxyethylcellulose) als verdikkingsmiddel. Wanneer  de gel alleen geroerd wordt, neemt de viskositeit niet af. De ionen in de polyelektrolyt gaan terug bindingen vormen. Wanneer men  keukenzout gaat toevoegen aan de gel dan worden de bindingen geneutraliseerd. Dit zorgt er voor dat de gel vervloeit.
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: Haargel – 10 gram keukenzout
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 15 min
• Begrippen: eigenschappen – gel

5.3. Algemene fysische eigenschappen

• Info: tansparantie – krasvastheid – buigbaarheid – oppervlak
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: Stukje kunststof (PVC, PS, PET, PE , PA en PP)
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 15 min
• Begrippen: eigenschappen 

5.4. Binden van mineralen

• Info: Het polyurethaan heeft een hydrofobe werking en gaat het water dus afstoten waardoor de olie kan weggenomen worden.
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: leidingswater – dieselolie – polyuretaanschuim
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 15 min
• Begrippen: eigenschappen 

5.5. Blijft het droog of niet?

• Info: Kunststofstaaltjes onder water houden en kijken wat gebeurt.
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: 3 strookjes, elk in een andere kleur: een lederstrookje in donkerbruin, een rubberstrookje in lichtbruin en een kunststofstrookje 
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 15 min
• Begrippen: eigenschappen 

5.6. Brandbaarheid

• Info: Welk stukje kunststof (PVC, PS, PET, PE, PA en PP) brandt en welke geuren ontstaan?
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: Stukje kunststof (PVC, PS, PET, PE, PA en PP)
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 15 min
• Begrippen: eigenschappen 

5.7. De thermische geleidbaarheid van kunststoffen

• Info: We zien dat het water in de kunstofbeker langzamer af koelt dan in het water in de metalen beker. Onderzoek
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen:  heet water
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 15 min
• Begrippen: eigenschappen 

5.8. Dichtheid

• Info: Hoe zijn kunststoffen in te delen op basis van dichtheid?
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: Stukje kunststof (1cm²) ( PVC, PS, PET, PE, PA en PP)
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 25 min
• Begrippen: eigenschappen 

5.9. Elektrisch geleidingsvermogen van kunststoffen

• Info: Hoe zijn kunststoffen in te delen op basis van elektrische geleidbaarheid?
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: Elektrische stroomkring – PE, PP, PVC, PS, PET, PA en POM
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 25 min
• Begrippen: eigenschappen 

5.10. Isopropylalcoholtest

• Info: Hoe zijn kunststoffen in te delen op basis van reactie met isopropanol?
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: Isopropylalcohol oplossing 45,5% – Kunststoffen die drijven in water (1cm²) (PE en PP)
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 25 min
• Begrippen: eigenschappen 

5.11. Kunstsneeuw

• Info: Het superabsorberende stofje is een polymeer: natriumpolyacrylaat.  De lange ketens bevatten polaire groepen die makkelijk water en Na-ionen kunnen vasthouden.
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: 4 gram natriumpolyacrylaat – 200 ml water
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 25 min
• Begrippen: eigenschappen 

5.12. Olietest

• Info: Hoe zijn kunststoffen in te delen op basis van oplosbaarheid in olie?
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: Maïsolie – Kunststoffen die drijven isopropylalcohol oplossing (LPE en PP)
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 25 min
• Begrippen: eigenschappen 

5.13. Oplosbaarheid in aceton

• Info: Hoe zijn kunststoffen in te delen op basis van oplosbaarheid in aceton?
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen:  Aceton (Propanon) – Kunststoffen die geen groene vlam geven bij de koperdraadtest (PS en PET)
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 25 min
• Begrippen: eigenschappen 

5.14. Pooien en wat gebeurt er dan?

• Info: Hoe zijn kunststoffen in te delen op basis van plooien?
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen:  7 strookjes kunstof in verschillende kleuren: beige, grijs, transparant, wit, zwart en bruin
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 25 min
• Begrippen: eigenschappen 

5.15. Plooien in warm water en wat gebeurt er dan?

• Info: Hoe zijn kunststoffen in te delen op basis van plooien na het brengen in een warme omgeving?
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen:  7 strookjes kunstof in verschillende kleuren: beige, grijs, transparant, wit, zwart en bruin – heet water
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 25 min
• Begrippen: eigenschappen 

5.16. Warmtetest

• Info: Hoe zijn kunststoffen in te delen op basis van het brengen in een warme omgeving?
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: Kunststoffen die niet positief reageren bij de acetontest
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 25 min
• Begrippen: eigenschappen 

5.17. Watertest

• Info: Hoe zijn kunststoffen in te delen op basis van het zinken of drijven op water?
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: Stukje kunststof (1cm²) ( PVC, PS, PET, PE, PA en PP)
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 25 min
• Begrippen: eigenschappen 

5.18. De gekleurde vlam

• Info: Ethanol vormt met calciumacetaat een gel. Verschillende metaalzouten zorgen voor de verkleuring van de vlam.
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: 100 ml ethanol 96%, – 4 gram calciumacetaat monohydraat – Verschillende zouten (NaCl, CuSO₄)
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 25 min
• Begrippen: eigenschappen 

5.19. Bindingskracht van superabsorberende stoffen

• Info: Hoe kun je de absorptiekracht van water door superabsorbeerders bepalen? Sommige superabsorberende middelen kunnen tot 2000 keer hun eigen gewicht water adsorberen. De superabsorberende middelen die in hygiëneproducten worden gebruikt, zijn
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: Superabsorberend kunststof (natriumpolyacrylaat) – Gedistilleerd water – Keukenzout  I%
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 25 min
• Begrippen: eigenschappen 

5.20. Waterstof en koolstof aantonen in een kunststof

• Info: Welke elementen zijn terug te vinden in kunststoffen? Het koper(II)oxide wordt gereduceerd tot rood koperen in het koude del van de buis slaat waterdamp neer. Hiermee is water aangetoond.
  Het ontwijkende gas maakt het kalkwater troebel. Hiermee wordt aangetoond dat er C in de kuststof zit.
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: koperoxide – kalkwater – polymeer
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 25 min
• Begrippen: eigenschappen 

5.21. Polymeer kristalliniteit

• Info: Hoe kun je polymeren op basis van kristalliniteit onderscheiden? Sommige polymeren hebben kleine kristalliniteitsgebieden die licht op een georganiseerde manier roteren. Door de polymeren uit te rekken, verandert de kristalliniteit en roteert het licht in verschillende richtingen
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: Twee stukken polariserende film
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 25 min
• Begrippen: eigenschappen 

6. Identificatietesten

6.1. Algemene fysische eigenschappen

• Info: tansparantie – krasvastheid – buigbaarheid – oppervlak
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: Stukje kunststof (PVC, PS, PET, PE , PA en PP)
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 15 min
• Begrippen: eigenschappen 

6.2. Beilsteintest

• Info: Hoe zijn chloorhoudende kunststoffen te identificeren? Breng de koperen draad met kunststof opnieuw in de vlam en observeer de kleur van de vlam.
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: Stukje kunststof (PVC, PS, PET, PE , PA en PP)
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 15 min
• Begrippen: eigenschappen 

6.3. Brandbaarheid

• Info: Welk stukje kunststof (PVC, PS, PET, PE, PA en PP) brandt en welke geuren ontstaan?
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: Stukje kunststof (PVC, PS, PET, PE, PA en PP)
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 15 min
• Begrippen: eigenschappen 

6.4. Dichtheid

• Info: Hoe zijn kunststoffen in te delen op basis van dichtheid?
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: Stukje kunststof (1cm²) ( PVC, PS, PET, PE, PA en PP)
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 25 min
• Begrippen: eigenschappen 

6.5. Elektrisch geleidingsvermogen van kunststoffen

• Info: Hoe zijn kunststoffen in te delen op basis van elektrische geleidbaarheid?
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: Elektrische stroomkring – PE, PP, PVC, PS, PET, PA en POM
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 25 min
• Begrippen: eigenschappen 

6.6. Identificatie van kunststoffen

• Info: Hoe zijn kunststoffen in te delen op basis van hun chemische eigenschappen?
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: Stukje kunststof (1cm²) ( PVC, PS, PET, PE, PA en PP)
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 45 min
• Begrippen: eigenschappen 

6.7. Identificatie van kunststoffen met symbolen en verhitting

• Info: Hoe kunnen we de verschillende soorten kunststoffen herkennen? Indeling op basis van logo en verhitting van kunststof
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: Allerlei dagelijkse voorwerpen van kunststof.
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 25 min
• Begrippen: eigenschappen 

6.8. Inwerking van chemische producten op kunststoffen

• Info: Hoe kunnen we de verschillende soorten kunststoffen herkennen door inwerking van chemische stoffen? 
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: PVC, PE en PS – H₂SO₄, HCl, NaOH en wasbenzine
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 25 min
• Begrippen: eigenschappen 

6.9. Isopropylalcoholtest

• Info: Hoe zijn kunststoffen in te delen op basis van reactie met isopropanol?
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: Isopropylalcohol oplossing 45,5% – Kunststoffen die drijven in water (1cm²) (PE en PP)
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 25 min
• Begrippen: eigenschappen 

6.10. Olietest

• Info: Hoe zijn kunststoffen in te delen op basis van oplosbaarheid in olie?
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: Maïsolie – Kunststoffen die drijven isopropylalcohol oplossing (LPE en PP)
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 25 min
• Begrippen: eigenschappen 

6.11. Oplosbaarheid in aceton

• Info: Hoe zijn kunststoffen in te delen op basis van oplosbaarheid in aceton?
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen:  Aceton (Propanon) – Kunststoffen die geen groene vlam geven bij de koperdraadtest (PS en PET)
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 25 min
• Begrippen: eigenschappen 

6.12. Warmtetest

• Info: Hoe zijn kunststoffen in te delen op basis van het brengen in een warme omgeving?
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: Kunststoffen die niet positief reageren bij de acetontest
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 25 min
• Begrippen: eigenschappen 

6.13. Waterstof en koolstof in een kunststof

• Info: Welke elementen zijn terug te vinden in kunststoffen? Het koper(II)oxide wordt gereduceerd tot rood koperen in het koude del van de buis slaat waterdamp neer. Hiermee is water aangetoond.
  Het ontwijkende gas maakt het kalkwater troebel. Hiermee wordt aangetoond dat er C in de kuststof zit.
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: koperoxide – kalkwater – polymeer
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 25 min
• Begrippen: eigenschappen 

6.14. Watertest

• Info: Hoe zijn kunststoffen in te delen op basis van het zinken of drijven op water?
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: Stukje kunststof (1cm²) ( PVC, PS, PET, PE, PA en PP)
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 25 min
• Begrippen: eigenschappen 

6.15. Plastiek herkennen op basis van dichtheid

• Info: Hoe kun een plastic herkennen op basis van dichtheid?
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: 2 staaltjes van de verschillende plastics (PP, HDPE, LDPE, PS, plexiglas, PET) – ethanol – keukenzout – natriumdiwaterstoffosfaat
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 25 min
• Begrippen: eigenschappen 

7. Lijm

7.1.Bereiding van alleskleverlijm

• Info: De zelfbereide alleskleverlijm bij deze proef is een voorbeeld van een lijm waarbij het bindmiddel is opgelost in een vloeistof.
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen:1 stukje polystyreen
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 20 min
• Begrippen:  lijm

7.2. Lijm en folie uit PS

• Info:Polystyreen ontstaat door polymerisatie van het monomeer styreen. Styreen komt voort uit de raffinage van aardolie. Men kan dus grote hoeveelheden piepschuim oplossen in ethylacetaat.
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen:  Verpakking gemaakt van polystyreen of piepschuim – Ethylacetaat 
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 25 min
• Begrippen:  bereiding van lijm

7.3. Lijmen

• Info: Hoe kunnen we zelf lijm maken? Twee te hechten voorwerpen worden aangetrokken door de lijmmoleculen door middel van intermoleculaire interacties.
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen:  Huishoudazijn –  Bakpoeder – Piepschuim – Aceton – Cement
  Thema: kunststoffen
• Tijd: 35 min
• Begrippen:  bereiding van lijm

7.4. Lijm uit melk

• Info:Hoe kunnen we met melk lijm maken? Wanneer melk zuur wordt vlokt het eiwit caseïne uit. Caseïne wordt gewonnen door afgeroomde melk met water te verdunnen en er vervolgens azijnzuur aan toe te voegen zodat de caseïne neerslaat.
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: Melk – azijnzuur 2 mol/l
• Thema: biochemie – kunststoffen
• Tijd: 20 min
• Begrippen:  intermoleculaire krachten – lijm

7.5. Zetmeellijn

• Info:De zetmeelmoleculen en het water vormen samen een colloïdale oplossing. De lijm plakt heel goed, zolang je er maar voor zorgt dat de lijm droog blijft en de zetmeel moleculen niet opnieuw kunnen oplossen. Behangplaksel wordt van zetmeel gemaakt, daarom kun je behang er goed afhalen met stoom.
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: 1 aardappel – papier, kunststof – water
• Thema:biochemie –  kunststoffen
• Tijd: 20 min
• Begrippen: zetmeel – intermoleculaire krachten – lijm

7.6. Plakken met melk

• Info: Hoe kunnen we lijm maken op basis van melkpoeder en andere huishoudproducten? Het melkpoeder reageert met het zuur van azijn. Er ontstaan allemaal kleine klontjes. Dat zijn eiwitklontjes. Eiwit is niet alleen het wit van een ei, maar ook een ander woord voor proteïne. Proteïnes zitten in veel voedingsmiddelen, zoals melk. Door het bakpoeder bij de klontjes te doen, worden de eiwitklontjes zacht. Zo wordt je lijm goed smeerbaar.
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: Melkpoeder (voor in de koffie) – Water – Azijn – Bakpoeder
• Thema: biochemie – kunststoffen
• Tijd: 20 min
• Begrippen:  intermoleculaire krachten – lijm

7.7. Lijm maken met een gummibeertje

• Info: Hoe kan je uit gummibeertjes lijm maken? In gummibeertjes zit gelatine. Door de gelatine absorbeert het gummibeertje water en wordt rekbaarder. Er zijn dus grote cohesiekrachten aanwezig tussen de moleculen van de oplossing en grote adhesiekrachten tussen de moleculen van de oplossing en het papier/karton.
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: gummibeertjes – water
• Thema: kunststoffen – biochemie
• Tijd: 20 min
• Begrippen: intermoleculaire krachten – lijm

7.8. Magnetisch Slijm

• Info: Wat voor mengsel bekomen we als we borax, PVA en ijzerpoeder samenvoegen? Er wordt een oplossing van polyvinylalcohol (PVA) en een oplossing van natriummetaboraat (Borax) gemengd. Polyvinyl alcohol is een herhalende ketting
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: Borax (Natriumtertraboraat, Na₂[B₄O₅(OH)₄] ·8H₂O) – Knutsellijm (PVA) – IJzerpoeder
• Thema: kunststoffen – biochemie
• Tijd: 15 min
• Begrippen: intermoleculaire krachten – lijm

8. Nylon

8.1. Bereiding van nylon 6,10

• Info: Bereiden van nylon met een dicarbonzuur en een diaminozuur
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: 2g NaOH – 6g hexamethyleendiamine – 250 ml n-heptaan -) 5 ml sebacylchloride
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 25 min
• Begrippen:  bereiding

8.2. Nylondraad

• Info: Hoe maak je je eigen nylondraad? Er wordt een copolymeer gevormd uit twee monomeren. Bij deze polymerisatie reactie worden er peptidebindingen gevormd. Dit zijn CN-verbindingen. 
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: 1-6-hexaandiamine opgelost in water (0,4M) – adipylchloride opgelost in wasbenzine (0,0869M)
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 25 min
• Begrippen:  bereiding – nylon

9. PET

9.1. Eigenschappen van PET

• Info: Controleer de brandbaarheid en elasticiteit na het weken van een PET-fles
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: plastieken wegwerpfles (PET-fles)
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 25 min
• Begrippen:  bereiding – PET

10. Polyacrylaat

10.1. Voeg het meeste water toe aan een pamper zonder te lekken

• Info: Probeer zoveel mogelijk water te binden met de gel uit 1 pamper in 10 minuten? Superabsorberende stoffen zijn materialen die, ook tegen de druk in, veel vocht kunnen opnemen (via osmose) en vasthouden. Bij pampers zijn de superslurpers afgeleid van polyacrylzuur, een polymeer met als bouwsteen het monomeer acrylzuur
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen:1 pamper
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 15 min
• Begrippen:  bereiding – polyacrylaat

11. Polycarbonaat

12. Polyester

12.1. Bereiding van polyester uit adipinezuur en glycerine

• Info: De bereiding van polyester op basis van glycerol en adipinezuur
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: 2,75 ml glycerine – 6 g adipinezuur
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 20 min
• Begrippen:  bereiding

12.2. Polyester uit citroenzuur en glycerine

• Info: Kunnen we met behulp van ricinusolie en citroenzuur polyester maken? Door een polycondensatie ontstaat een polyester
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: Ricinusolie – citroenzuur
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 20 min
• Begrippen:  bereiding

12.3.Polyesters op basis van sorbit

• Info:  Hoe kun je polyesters maken ? Ook met sorbit kan een polyester worden gemaakt. Als alcoholcomponent wordt het zeswaardig alcohol gebruikt. Als zure component kan zowel citroenzuur als  ftaalzuuranhydride worden gebruikt wat reactiever is dan ftaalzuur.
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: Sorbit – Citroenzuur – Ftaalzuuranhydride
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 20 min
• Begrippen:  bereiding

12.4. Kunststoffen uit ricinusolie en citroenzuur

• Info:  Hoe kun polyester maken uit natuurlijke stoffen ? Een ester ontstaat wanneer een carbonzuur met een alcohol reageert. Hierbij wordt water vrijgezet. Hebben de carbonzuren en het alcohol twee of meerdere functionele groepten ontstaat een lineaire keten of een netwerk van polyester.
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen:  Citroenzuur – Ricinusolie
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 20 min
• Begrippen:  bereiding

13. Polyetheen

13.1. Kraken van polyetheen

• Info:  Hoe lost de aardolie-industrie het probleem van te lange koolwaterstofketens in aardolie op? Bij katalytisch kraken worden de lange koolwaterstofketens in polyetheen in kleinere koolwaterstofketens gebroken door de hoge temperaturen en de hoge mechanische spanning bij het passeren van de katalysator .
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: 6 g paraffine – 20 g glazen parels – 300 ml water
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 20 min
• Begrippen: kraken

14. Polystyreen

14.1. Bereiding van alleskleverlijm

 

• Info: De zelfbereide alleskleverlijm bij deze proef is een voorbeeld van een lijm waarbij het bindmiddel is opgelost in een vloeistof.
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen:1 stukje polystyreen
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 20 min
• Begrippen:  bereiding

14.2. Bereiding van polystyreen

• Info: De bereiding van polystyreen door een polymerisatie van styreen
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: 0,3 g ijzer (III)chloride hexahydraat – 2 ml styreen
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 25 min
• Begrippen:  bereiding

14.3. Geëxpandeerd polystyreen

• Info: De bereiding van expansie polystyreen door verhitten van PS-korrels
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: Expansie-polystyreenkorrels
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 15 min
• Begrippen:  bereiding

14.4. Geëxpandeerd polystyreen: oplosbaarheid van geëxpandeerd polystyreen

• Info: Wat gebeurt er als PS in aceton wordt ondergedompeld?
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: Stukjes -polystyreenschuim (gekoeld) – 1 Bekertje in geëxpandeerd of gewoon polystyreen – 1 Bekertje in doorschijnend polystyreen – 50ml Aceton
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 15 min
• Begrippen: oplosbaarheid 

14.5. Lijm en folie uit PS

• Info: Men kan dus grote hoeveelheden piepschuim oplossen in ethylacetaat. PS is niet resistent tegen koolwaterstoffen, het lost daarom snel op in bijvoorbeeld benzeen of n-pentaan.
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: Verpakking gemaakt van polystyreen of piepschuim – Ethylacetaat
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 15 min
• Begrippen: lijm

14.6. Polystyrol ontleden en terug ontschuimen

• Info: Men kan  grote hoeveelheden piepschuim oplossen in ethylacetaat. PS is niet resistent tegen koolwaterstoffen, het lost daarom snel op in bijvoorbeeld benzeen of n-pentaan.
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: Styropor – Ethylacetaat – n-Pentaan
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 15 min
• Begrippen: oplosbaarheid

14.8. Verhitten van yoghurtbeker

• Info: Het onderzoeken van het effect van oplosmiddelen en warmte op polystyreen.Door stukjes van een koffiebekertje te verhitten ontleedt het polystyreen waaruit deze opgebouwd zijn in zijn monomeer, styreen.
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: Een leeg yoghurtbekertje – Enkele soeplepels zout
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 15 min
• Begrippen: oplosbaarheid

14.9. Drijvend piepschuim

• Info: Piepschuim drijft op water maar zal het ook blijven drijven op aceton, waarom wel/niet? Piepschuim zijn eigenlijk belletjes polystyreen waar lucht in zit. Als dit polystyreen oplost kan de lucht vrijkomen en neemt het volume dus zeer sterk af.
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: aceton – water – piepschuim
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 15 min
• Begrippen: oplosbaarheid

14.10. PS en ethylacetaat

• Info: Waarom kan je piepschuim niet aan elkaar lijmen met lijmen op basis van oplosmiddelen? Ethylacetaat is een goed oplosmiddel met polystyreen . De resulterende oplossing bevat styreen , dat nieuwe bindingen vormt wanneer het oplosmiddel verdampt en als lijm kan dienen.
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: 10 ml ethylacetaat – 3 g piepschuim
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 15 min
• Begrippen: oplosbaarheid

14.11. Copolymerisatie van styreen met maleïnezuuranhydride

• Info: Hoe kun je een copolymerisatie met polystyreen uitvoeren? In dit experiment wordt een copolymeer van styreen en maleïnezuuranhydride gebruikt geproduceerd in afwisselende copolymeren, de twee monomeren wisselen elkaar in grote mate regelmatig af.
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: Styreen – Maleïnezuuranhydride
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 25 min
• Begrippen: bereiding

14.12. Kationische polymerisatie van styreen

• Info: Hoe kun je polystyreen maken via kationische polymerisatie ? De kationische polymerisatie wordt geactiveerd door protonen, die afkomstig zijn van de  reactie afkomstig van watervrij ijzer(III)chloride met water.
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen:  Styreen. – FeCl_3. 6 H₂O –  Aceton.
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 25 min
• Begrippen: bereiding

14.13. Radicalaire polymerisatie van styreen

• Info: Hoe kun je polystyreen maken via radicalaire polymerisatie ? Als initiator voor de volgende polymerisatie gebruiken we  ongeveer 50% benzoylperoxide.
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen:  Harde pasta met initiator – Styreen
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 25 min
• Begrippen: bereiding

14.14. Oplosbaarheid van polystyreen in ether

• Info: Wat gebeurt er als je PS in ether brengt? De polystyreen is zeer goed oplosbaar in ether
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen:  piepschuim – diëthylether
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 15 min
• Begrippen: bereiding

15. Polyurethaan

15.1. Bereiding van polyurethaanschuim

• Info: Door reactie tussen een diisocyanaat en een lineair polydiol verkrijgt men thermoplastische lineaire polyurethanen
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: 5 ml desmodur – 5 ml desmophen
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 25 min
• Begrippen:  bereiding

15.2. Binden van mineralen

• Info: Het polyurethaan heeft een hydrofobe werking en gaat het water dus afstoten waardoor de olie kan weggenomen worden.
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: leidingswater – dieselolie – polyuretaanschuim
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 15 min
• Begrippen: eigenschappen 

15.3. Schoonmaken op zee

• Info: Hoe kan je met piepschuim of PUR schuim olie uit water halen? De olie wordt door het piepschuim en het PUR schuim geadsorbeerd en er blijft aanzienlijk minder olie achter in het water. De apolaire olie bindt eerder aan het apolair kunststof.
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: Motorolie – Piepschuim of PUR schuim
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 15 min
• Begrippen: eigenschappen 

16. Polyvinylalcohol

16.1.Bereiding van een tijdelijke crosslinked polymeer

• Info: Bereiding door reacties op PVA en borax ontstaat een 3-dimensioneel netwerk. Crosslinkedpolymeren ontstaan door cross-linking. Dit is een bijzondere vorm van polymerisatie. Hierbij worden tussen de ketens sterke chemische bindingen of ‘cross-links’ / dwarsverbindingen gevormd. 
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: 1 flesje methylrood indicator – 20 ml polyvinylalcohol – 5 ml natriumboraatoplossing – Enkele druppels HCl-oplossing (2mol/l) – Enkele druppels NaOH-oplossing (2mol/l)
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 20 min
• Begrippen:  bereiding

16.2. Bereiding van PVA

• Info: Bereiden door PVA op te lossen in aceton en dan het aceton uitdampen
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: 100ml gedemineraliseerd water – 4g polyvinylalcohol – 10ml aceton
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 25 min
• Begrippen:  bereiding

16.3. Draad spinnen uit een oplossing van polyvinylalcohol

• Info: Er wordt een laag gevormd tussen de 2 vloeistoffen. Een witte vezel kan omhoog worden getrokken m.b.v. een metalen staafje. Er wordt een touw geproduceerd. 
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: Oplossing van polyvinylalcohol (4%) – Kleurstof – Aceton
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 25 min
• Begrippen:  bereiding

16.4. Kunstsneeuw

• Info: Het superabsorberende stofje is een polymeer: natriumpolyacrylaat.  De lange ketens bevatten polaire groepen die makkelijk water en Na-ionen kunnen vasthouden.
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: 4 gram natriumpolyacrylaat – 200 ml water
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 25 min
• Begrippen: eigenschappen 

17. Polyvinylchloride

17.1.Verbranden van polyvinylchloride

• Info: Wat gebeurt er als we PVC verbranden. Identificatie van vrijgezette chloor
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: PVC-stuk – AgNO₃ (w=1%) – pH-papier
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 25 min
• Begrippen: eigenschappen 

17.2. Bereiding van flexibel PVC

• Info: Hoe is flexibel PVC te bereiden? Polyvinylchloride (PVC) is een veelzijdige kunststof die wordt aangeboden in twee versies: Hard – PVC  en zacht PVC wordt gebruikt in Vloerbekleding.
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: PVC-poeder – Dioctylftalaat (weekmaker) – Siliconenolie – Aceton
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 25 min
• Begrippen: eigenschappen 

18. PVA

18.1.Kunstsneeuw

• Info: Het superabsorberende stofje is een polymeer: natriumpolyacrylaat.  De lange ketens bevatten polaire groepen die makkelijk water en Na-ionen kunnen vasthouden.
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: 4 gram natriumpolyacrylaat – 200 ml water
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 25 min
• Begrippen: eigenschappen 

18.2. Natriumpolyacrylaat

• Info: Het superabsorberende stofje is een polymeer: natriumpolyacrylaat.  De lange ketens bevatten polaire groepen die makkelijk water en Na-ionen kunnen vasthouden.
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: 2 gram natriumpolyacrylaat – keukenzout
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 15 min
• Begrippen: eigenschappen 

19. Recyclage

19.1. Recycleren van CD

• Info: Afbreken van polycarbonaat en terug in andere vorm brengen.
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: CD – Geconc. zoutzuur – Geconc. salpeterzuur
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 15 min
• Begrippen: eigenschappen – recyclage

19.2. Scheiding van de bestanddelen van een blisterverpakking

• Info: Cyclohexanon lost het PVC uit de blisterverpakking op. Aluminium blijft achter.
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: blisterverpakking – Cyclohexanon Xn – Aceton Xi, F
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 25 min
• Begrippen: eigenschappen – recyclage

19.3. Verhitten van yoghurtbeker

• Info: Polystyreen is een thermoplast, hetgeen betekent dat hij bij verhitting zacht wordt. Om te kunnen recyclen moet het materiaal kunnen smelten (op verweken) en in een andere vorm kunnen gieten.
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: Een leeg yoghurtbekertje – Enkele soeplepels zout
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 25 min
• Begrippen: eigenschappen – recyclage

19.4. Folie uit CD-rom

• Info: Hoe kan je van een oude cd een zakje maken? Als de cd een thermoplast is en je verwarmt een plek lang genoeg kan je door hard te blazen een plastic zak blazen van en cd.
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen:Oude CD
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 15 min
• Begrippen: eigenschappen – recyclage

19.5. Hologram

• Info: Hoe kunnen we met simpel knutselgerief en een scherm een hologram maken? Bij deze illusie wordt het originele beeld (de video) gereflecteerd door het schuine stuk plastiek. Omdat het plastiek doorzichtig is, zien we doorheen deze ‘spiegel’ en lijkt de weerspiegeling op een 3-dimensionaal hologram in plaats van op een gewone weerspiegeling. Wanneer je dus langs boven kijkt zie je geen weerspiegeling, dus zie je ook geen ‘hologram’. De schuine doorzichtige ‘spiegel’ wordt het best geplaatst op een hoek van ongeveer 45°.
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen:  Lege dunne cd-hoes – Doorzichtige plakband of een hetelijmpistool
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 45 min
• Begrippen: eigenschappen – recyclage

19.6. Recyclage van een polystyreenschuim

• Info: Hoe kun je polymeerschuim recycleren? In dit experiment gebruiken we gerecycleerd materiaal, dat eerst wordt fijngemaakt van de gassen en vervolgens in een thee-ei  gedaan en met stoom omgezet tot een lijm.
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen:  Styrofoam in de vorm van een compact blok
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 45 min
• Begrippen: eigenschappen – recyclage

19.7. Samenstelling van een blisterverpakking

• Info: Cyclohexanon lost het PVC uit de blisterverpakking op. Aluminium blijft achter.
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: blisterverpakking – Cyclohexanon Xn – Aceton Xi, F
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 25 min
• Begrippen: eigenschappen – recyclage

19.8. Recyclage van polyesters door hydrolyse

• Info: Hoe kun je polyesters recycleren via hydrolyse?
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: Restanten van stof uit polyester – Zoutzuur geconcentreerd – Ethanol (gedenatureerde alcohol). – Natriumhydroxide
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 25 min
• Begrippen: eigenschappen – recyclage

19.9. Recyclage van PMMA

• Info: Hoe kun je het monomeer uit PMMA terugwinnen? Na eenzuivering van het methylmethacrylaat door destillatie levert de polymersatie een product op dat niet te onderscheiden is van het oorspronkelijke product. Naast energiewinst, inzameling en transport van het afval verbruikt dit proces alleen energie voor de uit te voeren reacties.
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: 10 g geplet PMMA
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 25 min
• Begrippen: eigenschappen – recyclage

20. Rubber

20.1. Foam rubber

• Info: Hoe kun je zelf rubber maken?
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: Bakpoeder – Citroenzuur – Rubberlatex 
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 25 min
• Begrippen: eigenschappen – bereiding

20.2. Maken van een rubberbal

• Info: Hoe kun je zelf rubber maken?
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: Tafelazijn – Rubberlatex
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 20 min
• Begrippen: eigenschappen – bereiding

20.3. Rubberband

• Info: Hoe kun je zelf rubber maken?
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: Citroenzuur – Rubberlatex
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 20 min
• Begrippen: eigenschappen – bereiding

21. Slime

21.1. Atomic Instant Worms kit

• Info: Hoe kun je zelf slijm maken? De natriumalginaat (Worm Goo) gaat over in een vloeistof als het contat heeft met de activator oplossing. 
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: Worm activator (calciumchloride) – Atomic worm goo (natriumalginaat)
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 10 min
• Begrippen: eigenschappen – bereiding

21.2. Bereiding van slijm

• Info: Hoe kun je zelf slijm maken? Er wordt een oplossing van polyvinylalcohol (PVA) en een oplossing van natriummetaboraat (Borax) gemengd. Polyvinyl alcohol is een herhalende ketting of polymeer van vinyl alcohol
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: 20 ml waterige polyvinylalcohol-oplossing (3m%) – 5ml waterige natriumtetraboraatoplossing  (borax 4m%)
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 20 min
• Begrippen: slijm – bereiding

21.3. Borax kristal

• Info: Ontstaan van kristallen op een kunststofdraad
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: Chenilledraad of pijpenrager – Borax
• Thema: kunststoffen – anorganische stoffen
• Tijd: 20 min
• Begrippen: uitdampen – bereiding

21.4. Glow in the dark goofy gel

• Info: Er wordt een oplossing van lijm (die PVA bevat) en een oplossing van natriummetaboraat (Borax) gemengd. Polyvinyl alcohol is een herhalende ketting of polymeer van vinyl alcohol-eenheid.
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen:  Witte lijm – Crosslinker boraxoplossing – Fluorescerend poeder
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 20 min
• Begrippen: slijm – bereiding

21.5. Gravi

• Info: Gravi-Goo is een unieke soort polymeer. Wanneer je er water gaat bij voegen, gaat de polymeer zich gedragen als een spons en zuigt al het water op. Hierdoor onstaat er een lange keten van moleculen.  Gravi-Goo is een combinatie van polyacrylamide en acryl co-polymeren.
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: pot Gravi-Goo (150 g)
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 10 min
• Begrippen: slijm – bereiding

21.6. Stuiterbal maken

• Info: Waterglas is een oplossing van zand (SiO₂) in geconcentreerd natronloog [NaOH_aq]. Een oplossing van natriumsilicaat Na₂SiO₃ in water. De schrijfwijze Na₂O(SiO₂)n komt ook voor. Ethanol is een overbekend gif. Ethanol reageert met waterglas onder vorming van siliconen. Dat zijn polymeren met silicium in het skelet.
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: waterglas (natriumsilicaat) – ethanol (95%) (alcohol)
• Thema: kunststoffen
• Tijd: 20 min
• Begrippen: slijm – bereiding

21.7. Magnetisch Slijm

• Info: Wat voor mengsel bekomen we als we borax, PVA en ijzerpoeder samenvoegen? Er wordt een oplossing van polyvinylalcohol (PVA) en een oplossing van natriummetaboraat (Borax) gemengd. Polyvinyl alcohol is een herhalende ketting
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: Borax (Natriumtertraboraat, Na₂[B₄O₅(OH)₄] ·8H₂O) – Knutsellijm (PVA) – IJzerpoeder
• Thema: kunststoffen – biochemie
• Tijd: 15 min
• Begrippen: intermoleculaire krachten – lijm

21.8. Bereiding van een slijmgel

• Info: Hoe kun je een slijmgel bereiden? De bindingen tussen de borax en de PVA-moleculen zijn zwak, zodat ze zichzelf constant kunnen herstellen door het gewicht van de gel of door druk van de handen 
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: Polyvinylalcohol – Borax
• Thema: kunststoffen – biochemie
• Tijd: 15 min
• Begrippen: intermoleculaire krachten – lijm

21.9. Superpolymeergel

• Info: Hoe kun je een slijmgel bereiden? Polyethyleenoxide is een polymeer met een hoge mate van waterstofbrugkrachten tussen moleculen.
• Moeilijkheid: eenvoudig
• Chemische stoffen: 3-4 g polyethyleenoxide – 20-25 ml ethanol, methanol of isopropylalcohol
• Thema: kunststoffen – biochemie
• Tijd: 15 min
• Begrippen: intermoleculaire krachten – lijm